Sunday, September 2, 2007
Thats just small amount of Polish scientists.
Thats just small amount of Polish scientists.
Banach, Stefan (1892-1945), born in Krakow, Poland. He was a mathematician, developed the major concepts and theorems of functional analysis; the term Banach Space is known to every mathematician in the world. He published 58 works of fundamental importance. He was also a professor at the University of Lvov.
Banachiewicz, Tadeusz (1882-1954), astronomer, mathematician and geodesist. He established a mathematical method for calculating the orbits of heavenly bodies, known as the Cracovian Calculus. He also developed and applied the chronokinematographic method for observation of Sun eclipse. He wrote over 230 scientific works.
Bialobrzeski, Czeslaw (1878-1953), physicist. He was the first to take account of the influence of radiation pressure on stellar equilibrium.
Biernacki, Edmund (1866-1911), physician. He was the first one to note a relationship between the rate of disappearance of the red corpuscles in a human blood sample and the general condition of the organism. This method, known as the Biernacki Reaction, is universally practised in all laboratories in the world.
Biezanko, Czeslaw (1895-1986), established the generic classification of butterflies; two butterflies families were named after him; eleven entomologic species bear his name.
Boguski, Jozef (1853-1933), chemist; pioneer in chemical kinetics. He formulated the “Boguski Rule” concerning the dissolution of solids in liquids.
Bryla, Stefan (1886-1943), a construction engineer and welding pioneer. He was the author of basic methods of welding steel structures. In 1927, he built the first welded road bridge in the world. He also designed a high rise building called Prudential in Warsaw in 1932. He was executed by the Nazis in Warsaw in 1943.
Burzynski, Stanislaw (1943-) born in Lublin, Poland. His main scientific accomplishments include discovery of antineoplastons and formulation of theory of biochemical defense system against cancer; invention of new treatment for cancer, AIDS, viral infection, autoimmune diseases, neurofibromatosis and Parkinson’s disease. Dr. Burzynski obtained approval of 49 patents for his inventions and is author and co-author of 169 scientific publications.
Celinski, Zdzislaw (1847-1929), engineer, constructor of the railway Buenos Aires-Santa Fe and of the Port Gualeguaychu. Explorer of Mato Grosso and Gran Chaco.
Charpak, George (1924-), the Nobel Prize winner in 1992, for the invention and development of particle detectors, the multiwire proportional chamber.
Copernicus, Nicolas (1473-1543), Mikolaj Kopernik, outstanding astronomer, born in Torun, Poland. He developed the theory that Earth and other planets move around the Sun.
Curie-Sklodowska, Maria (1867-1934), famous physicist, twice a winner of the Nobel Prize in 1903 and in 1911. Together with her husband Pierre Curie she discovered radioactive polonium and radium in 1898. Maria Sklodowska-Curie was the first woman awarded the Nobel Prize for physics; Her daughter, Irene, also received the Nobel Prize in Chemistry in 1935.
Cybulski, Napoleon (1854-1919), pioneer of the science of neurophysiology. In 1897, he announced his discovery of a mysterious substance secreted by the adrenal cortex and influencing blood pressure. This substance, named adrenalin, was the first hormone to be discovered.
Czekanowski, Aleksander (1833-1876) He was a geologist, geographer – explorer of North-Eastern regions of Asia. He worked in Siberia and Asia where The Mountains of Czekanowski bear his name (long 320 kilometers and high 529 meters).
Danysz, Jan Kazimierz (1884-1914), physicist; student of Maria Sklodowska-Curie. He created a first spectrometer beta and also discovered the methods of studying beta rays in the magnetic field.
Danysz, Marian (1909-1983), In 1952, he co-discovered with J. Pniewski a new kind of matter, an atom nucleus, which alongside a proton and neutron contains a third particle: the lambda hyperon. Ten years later, they obtained a hyper-nucleus in excited state, and the following year a hyper-nucleus with two lambda hyperons.
Domeyko, Ignacy (1802-1889), geologist; discovered a few until then unknown minerals. He was the father of Chilean mining industry and a president of University of Santiago. Domeyko produced the first geological map of Chile. He was also the Rector of University of Santiago during 1867-1883.
Drzewiecki, Stefan (1844-1938), pioneer airplane constructor. At first interested in submarines, he then studied the flying behavior of birds and developed the propeller theory. His disertation, “Theorie generale de l’helice” (1920), was honored by the French Academy of Science as a fundamental work in the development of modern propellers.
Fajans, Kazimierz (1887-1975), physico-chemist, professor at the University of Michigan, pioneer of radiochemistry. He discovered, together with O. Goring, a new element protactinium, and parallel to F. Soddy – a basic principle of radioactive decay, known as Soddy-Fajans rule.
Funk, Kazimierz (1884-1967) He was a Polish biochemist who mainly worked in the US. He was a creator of word “vitamins” in 1912. He also created the hypothesis, that later became theory: undertaking the amount of vitamins can cause different diseases such as beri-beri, pelagry.
Goeppert-Mayer Maria (1906-1972), physicist, who independently developed theory of structure of atomic nuclei. The Nobel Prize winner in 1963 in Physics for studies on nuclear shell structure. She was a professor at the University of California. Her works include Statistical Mechanics and Elementary Theory of Nuclear Shell Structure.
Groszkowski, Janusz (1898-1984), President of the Polish Academy of Sciences (1962-1972); discovered a new method of high-vacuum measurements and invented the JG vacuometer. He developed the most important research into certain fields of electronics and radio-engineering. He also devised a method of analyzing non-linear electric oscillations, known as the “Groszkowski method of harmonious oscillations”. Before the World War II, he published the first summary of the problems connected with cathode tubes.
Gzowski, Kazimierz (1813-1898), construction engineer of Polish descent. His company built the Grand Trunk Railway from Toronto to Sarnia (1853-57), and also the international bridge across the Niagara River at Fort Erie in 1873. He founded the Canadian Society of Civil Engineers in 1887.
Heweliusz, Jan (1611-1687), born in Gdansk, Poland. He was an outstanding astronomer who published the earliest exact maps of the moon. He made the most complete catalog of his time containing 1,564 stars. He was the first to conceive the possibility of a multiple-stage rocket and of rocket batteries. He was a member of prestigious international scientific organizations; he also wrote numerous works.
Hirszfeld, Ludwik (1884-1954), born in Warsaw, Poland. He was a professor of microbiology and immunology; established the foundation of knowledge of human blood types. He also introduced the new cholera vaccination while he had worked in Serbia. His works include the edition of first Polish medical periodical that dealt with experimental medicine. After War World II, he co-organized the Maria Sklodowska-Curie University in Lublin, where he taught.
Hoene-Wronski, Jozef (1776-1853), philosopher and scientist. He was devoted to such diverse disciplines as philosophy, mathematics, economics and politics. He tried to explain the aspects of all human activities. He also participated in the Kosciuszko Insurrection.
Hoffmann, Roald (1937-), born in Zloczow, Poland. A chemist educated in the US; the Nobel Prize winner in 1981 for the “application of molecular orbital theory to chemical reactions.” Together with Robert Woodward formulated the Woodward-Hoffman Rules of Orbital Symestry. In 1962 he received his doctorate from Harvard University. He worked on the electronic structure of stable and unstable molecules. He developed the extended Huckel method, “a molecular orbital scheme which allowed the calculation of the approximate electronic structure of molecules.” His second major contribution was “a two-pronged exploration of the electronic structure of transition sites and intermediates in organic reactions.”
Infeld, Leopold (1898-1968), physicist; Rockerfeller fellow at the Cambridge University. He was interested in the theory of relativity. He worked together with A. Einstein at Princeton University. These two scientists co-formulated the equation describing star movements. He was awarded the doctorate at the Jagiellonian University. He worked as a professor at the Toronto University.
Jelski Konstanty (1837-1896), ornithologist, discovered about sixty new species of birds. His specimens are displayed in Museum of Lima, Paris, Warsaw, and other European capitals.
Kaliski, Sylwester, scientist; developed the theory of connected magneto-thermo-mechanic fields. A group of scientists from the Military Technical Academy headed by Kaliski in collaboration with scientists from the Institute of Nuclear research obtained – with the help of a laser beam and a “Focus’ type system – a plasma temperature of several tens of millions of degrees Centigrade, i.e. a temperature at which thermonuclear microsynthesis occurs with the isolation of the neutrons of the synthesis. This result brought Polish science into the mainstream of world research as regards new, cheap sources of energy for the future.
Konorski, Jerzy (1903-1973), biologist; pupil of Ivan Pavlov. He introduced a new direction of research and established new theories concerning the physiology of the brain. He also explained the mechanism of acquired reflexes, known as secondary conditioned reflexes.
Kostanecki, Stanislaw (1860-1910), born in Myszakow, Poland. He was an organic chemist who pioneered in vegetable dye chemistry. In 1896, he developed the theory of dyes and studied the natural vegetable dyes. Among his many students were famous scientists Kazimierz Funk and W. Lampe.
Krwawicz, Tadeusz (1910-), ophthalmologist. He was the inventor of tool for removal of cataract. He also discovered new methods of eye cryosurgery and cryotherapy. The Krwawicz method consists in rapid freezing of the tissue to be operated on.
Las, Wanda, physicist; author of twenty scholarly papers; took part in Manhattan Project (the code-name for the US effort during World War II to produce the atomic bomb).
Lojasiewicz, Stanislaw, mathematician. At the end of the fifties, he solved the problem of distribution division by analytical functions. Its solution opened the road to important results in the new theory of partial differential equations. The method established by Lojasiewicz led him to advance the theory of semi-analytical sets, which opened an important chapter in modern analysis.
Lukasiewicz, Ignacy (1822-1882), inventor, developed a product called “nafta” kerosene (1852); invented the petroleum lamp, established the world’s first oil “mine” in Bobrka near Krosno (1854) and built the first refinery in Ulaszowice near Jaslo. He replaced hand mining with drilling machinery and steam power.
Lukasiewicz, Jan (1878-1946), logician; professor and Rector of Warsaw University. As an author of “Polish notion,” he became the founder of the “new triple logics” and member of Lvov-Warsaw school of mathematical logic. He made a number of original contributions to its methodology, of which the most important was his critical study of contradictions in Aristotle’s philosophy. Lukasiewicz also dealt with the theory of probability.
Malinowski, Ernest (1818-1899), born in Seweryny, Poland. He constructed the TransAndean Railroad in Peru, the highest in the world (4,768 meters above the sea level); this work also involved construction of a few dozen of mountain tunnels and inter-mountain bridges.
Michelson, Albert Abraham (1852-1931), physicist, who developed a theory of relativity. He was born in Strzelno, Poland. He invented an interferometer for measuring distances by means of the length of light waves; measured a meter on terms of the wave of cadmium light. This experiment showed that there is no absolute motion of the earth relative to an ether. He was awarded the Nobel Prize in physics in 1907.
Modjeski, Ralph (1861-1940), engineer, who constructed the Delaware River Bridge from Philadelphia to Camden, N. J., which was in 1926 the longest suspension bridge in the world. He also built the Trans-Bay Bridge in San Francisco. He was a son of a world famous actress Helena Modjeska (Modrzejewska).
Moscicki, Ignacy (1867-1946), a scientist and President of Poland during 1926-1939. He was the inventor of nitrogen acid production from the atmosphere. He also invented a new method of concentrating nitrogen acid and sulfuric acid. Moscicki established a big chemical plant to produce nitric acids from ammonia.
Nencki, Marceli (1847-1901), a medical doctor and chemist physiologist. He discovered the therapeutic agent – salol and bacteria, which are capable of subsisting in the anaerobic atmosphere. He also found that the synthesis of urea in the organism takes place in the liver.
Ochorowicz, Julian, (1850-1917), engineer, physician, psychologist, and philosopher. In 1878, Kosmos, a Lvov periodical, published his article, in which the future technique of transmitting moving pictures was correctly forecast. Therefore, Ochorowicz can be said to have been one of the first to conceive the idea of television.
Olszewski, Karol (1846-1915), chemist, physicist and expert of low temperatures; the first scholar who liquefied nitrogen and oxygen; he also discovered a method of hydrogen liquefaction and constructed machinery for that purpose, which enabled him to reach the then-lowest world temperature, –225 C.
Orlicz, Wladyslaw (1903-), mathematician; author of a new space in functional analysis known as “Orlicz space”.
Jakub Parnas (1884-1949), biochemist. He was the first to introduce the isotope method in the study of changes in phosphorus compounds in the organism.
Proszynski, Kazimierz (1875-1945), inventor. In 1894, he built one of the first cinema cameras in the world. This pleograph, or apparatus for taking photographs and projecting pictures, was built before the Lumiere Brothers lodged their patent. Proszynski also made the first pocket film-camera and devised a method of synchronizing sound and film tracks. He died in the Nazi concentration camp of Mauthausen in 1945.
Rostafinski, Jozef (1850-1928), cytologist. He discovered the phenomenon of merogony – developement of the egg, or fragment of it, without the nucleus and artificially inseminate – and myxomycete taxonomy.
Rudnicki, Konrad, astronomer. He discovered several super-nova stars – one, found between two galaxies, was the first such discovery to be made in the history of astronomy – and has had a comet named after him. He also advanced a new hypothesis on the structure of galactic clusters.
Sedziwoj, Michal (1566-1636), famous Polish alchemist. He was the first man in history of chemistry to describe oxygen – “the food of life, which exists in the air”. He advanced the theory of combustion and breathing.
Sendzimir, Tadeusz (1894-1989), Polish scientist. He was an inventor of new methods of cold and hot rolling of steel. In 1939, he moved to the US. Sendzimir was a recipient of an Honorary Degree from the University of Mining and Metallurgy.
Siemienowicz, Kazimierz, 17-century deputy of the Polish Royal Artillery; may be considered a precursor of space flight. His ideas seemed amazing at the time: he was the first to conceive the possibility of a multiple-stage rocket and of rocket batteries.
Sierpinski, Waclaw (1882-1969), mathematician. He was a father of the famous Polish School of Mathematics. His most important works are in the area of set theory, point set topology and number theory. He was also the founder of the world famous mathematical journals of that time (1920): Fundamenta Mathematicae and Acta Arithmetica.
Smoluchowski, Marian (1872-1917) physicist and professor of universities of Lvov and Krakow. In 1906, independently of Einstein, he established a correct hypothesis on the theory of Brownian movement. His studies on thermodynamic fluctuation, i.e. on random condensation and the dilution of matter in gases, confirmed the theory of the existance of atoms and particles, which was still being questioned at the time.
Sniadecki, Jan (1756-1830), greatest Polish mathematician and astronomer at the turn of the 18th century. He published many works, including his observations on recently discovered planetoids. His observations, contained in O rachunku losow (On the Calculation of Chances, 1817) on the possibilities of a theory of probability, were of a pioneer nature.
Stern, Abraham (1769-1842), scientist. In 1817, he demonstrated the “first calculating machine in the world which could perform the four basic arithmetical processes and extract roots”. He named it the arithometre. Stern also built a harvester and thresher, as well as various measuring instruments of strikingly novel design.
Strzelecki, Pawel Edmund (1797-1873), geographer, geologist, member of the Royal Society, explorer and discoverer of mineral layers (minas gerais), Indian culture researcher. He contributed to early Australian history. Thanks to him, many Australian places have Polish names, such as Kosciuszko Mountain in Australian Alps.
Swietoslawski, Wojciech (1881-1968), physico-chemist, father of termochemistry. He designed a microcalorimeter and various other types of calorimeters. He also was a founder of ebullioscopy. Swietoslawski was a candidate for the Nobel Prize award before the World War II for his sensational work on the theory of liquid-steam balance systems and on problems of the distillation of carbon compounds.
Szczepanik, Jan (1872-1926), inventor; sometimes called the “Polish Edison”. Szczepanik patented many important inventions which were of use in textile machinery, electric television, color photography and films, and devised a method for the optical registration of sound.
Tarski, Alfred (1901-1983), mathematician and logician; his famous theorem, established jointly with S. Banach, on the decomposition of the sphere, as well as his theory of inaccessible cardinals, have a definite bearing on the epistemology of mathematics.
Ulam, Stanislaw, Marcin (1909-1984), an American nuclear scholar born in Poland; known for his activities in Manhattan Project (1942-1947) that lead to the creation of nuclear weapons in Los Alamos. He solved he problem of how to initiate fusion in the hydrogen bomb. The plan Orion was proposed by Ulam for nuclear propulsion of space vehicles. He also worked as a professor at Harvard University.
Wasiutynski, Aleksander (1859-1944), expert on rail communications. He introduced modern methods of track laying. He also devised a theory on the strength of railway tracks.
Wolfke, Mieczyslaw (1883-1947), physicist. Together with W. H. Keesom, Wolfke discovered helium II. He also established the theoretical principles of holography, long before Denis Gabor.
Wolszczan, Alexander (1946-), astronomer, who first discovered an extrasolar planet.
Wroblewski, Zygmunt (1845-1888), physicist; he researched the phenomena of gas diffusion in liquids and solids. Of special importance was his research in the field of low temperatures. Together with K. Olszewski, he liquefied oxygen and nitrogen; he also solidified carbon dioxide and alcohol and discovered a critical formula for stabilizing hydrogen molecules.
Funk, Kazimierz (1884-1967)
Funk, Kazimierz (1884-1967), born in Warsaw. He was a Polish biochemist who mainly worked in the US. He was a creator of word “vitamins” in 1912. He also created the hypothesis, that later became theory: undertaking the amount of vitamins can cause different diseases such as beri-beri, pelagry. Funk also worked on sex hormones, and he isolated tobacco acid. He was awarded the degree of Doctor of Philosophy from the University of Bern, Switzerland. In 1933, he published his first report on the discovery of vitamins.
Funk, Kazimierz (1884-1967)
Biografia:
Urodził się 23 lutego 1884 w Warszawie. Podjął studia biologiczne w Genewie i chemiczne na Uniwersytecie Berneńskim zakończone doktoratem (prowadził tam badania nad syntezą estrogenu – hormonu płciowego). Pracował w zakładzie biochemii w Instytucie Pasteura w Paryżu (gdzie zrealizował większość swoich prac badawczych), na Uniwersytecie Berlińskim, zaś w Londynie w Instytucie Lister. W 1911 roku wyodrębnił witaminę B1 (tiaminy) z otrębów ryżowych i opublikowanie prace „Badania nad przyczyną beri-beri” oraz „Chemiczny charakter związku, który leczy zapalenie wielonerwowe ptaków, wywołane dietą zawierającą polerowany ryż”, zaś rok później w artykule „Etiologia chorób wywołanych niedoborem ...” pierwszy raz użył terminu „witamina”. W związku z wybuchem wojny przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie w 1920 roku otrzymał obywatelstwo. Praca nad koncentratami witaminowymi. Trzy lata później uzyskał grant z Fundacji Rockefellera, wrócił do Polski i rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Higieny w Warszawie. Prowadził prace m.in. nad wyizolowaniem hormonu - insuliny. Badał wpływ witaminy B1 na przemianę węglowodanową i zajmował się badaniem kwasu nikotynowego. W 1927 roku przeniósł się do Francji, gdzie pracował dla jednej z firm farmaceutycznych, a następnie na własny rachunek w wybudowanym w tym celu ośrodku w Rueil-Malmaison na przedmieściach Paryża. W roku 1936 podpisał kontrakt z Vitamin Corporation w Nowym Jorku. Ostatecznie przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. W ostatnim okresie życia Funk zajmował się badaniem przyczyn raka. W 1947 roku dla uczczenia osiągnięć naukowych polskiego biochemika została utworzona w Nowym Jorku przy West Street 64-th Fundacja Funka dla Badań Medycznych (The Funk Foundation for Medical Research). Zmarł 19 stycznia 1967 w Albany w USA.
Opis pracy naukowej:
Kazimierz Funk całe życie podporządkował żmudnej pracy naukowo-badawczej. Funk był tym uczonym, który w 1911 otrzymał po raz pierwszy bardzo czynną biologicznie mieszankę i zaproponował dla związków tego typu nazwę „witaminy” (łac. vita – „życie” i amine – „związki zawierające azot”). Ogłosił w czasopiśmie angielskim wyniki prowadzonych na ptakach badań dotyczących wyizolowania substancji chemicznych (koncentratu) z otrąb ryżowych, za pomocą których likwidował u ptaków objawy choroby beri-beri, występującej masowo wśród ludzi. Substancje te Funk nazwał „witaminami”, podkreślając tym samym ich ogromne znaczenie dla zachowania życia, a nowo odkryty związek - witaminą B, nie przypuszczając, że jest to związek złożony, tworzący całą grupę witamin B. Odkrycie witaminy B1 stało się bodźcem do dalszych poszukiwań czynników przeciwko innym chorobom związanym z niedoborami w pożywieniu. Odkryto przyczyny gnilca (szkorbutu), krzywicy, kurzej ślepoty, pewnych typów niedokrwistości. Od tego czasu nazwa „witaminy” przyjęła się na całym świecie i obejmuje wszystkie dotychczas odkryte witaminy. Odkrycie witamin i wyjaśnienie ich znaczenia dla żywych organizmów wiąże się ściśle z rozwojem nauki o żywieniu. Funk Swoimi badaniami zrewolucjonizował wiele gałęzi medycyny, począwszy od onkologii (poszukiwał przyczyn gwałtownego rozrostu tkanki nowotworowej) przez diabetologię (prowadził badania nad wyodrębnieniem insuliny, hormonu odpowiadającego za regulację rozkładu węglowodorów) po witaminologię, za której twórcę jest powszechnie uznany. Jako dyrektor wydziału biochemii w Państwowym Instytucie Higieny w Warszawie, przekształcił go w ważne centrum badawcze. Razem ze sztabem asystentów rozpoczął badania nad hormonami insulinowymi i witaminami. Pracował dla firm farmaceutycznych we Francji i Stanach Zjednoczonych. Jest autorem kilkuset publikacji naukowych.
Cytat:
”Witaminy są niezbędne do czynności życiowych każdej żywej komórki zwierzęcej czy roślinnej.”
Kazimierz Funk (urodzony 23 lutego 1884 w Warszawie - zmarł 19 stycznia 1967 w Nowym Jorku) - amerykański biochemik polskiego pochodzenia, twórca nauki o witaminach.
W 1900 ukończył gimnazjum w Warszawie, po czym wyjechał do Szwajcarii. Studiował tam biologię i chemię. W 1904 pod kierownictwem profesora S. Kostaneckiego przeprowadził przewód doktorski. W następnych latach pracował w Instytucie Pasteura w Paryżu, na Uniwersytecie Berlińskim i w Wielkiej Brytanii (prowadził badania nad przyczyna nieznanej wcześniej choroby beri-beri). Odkrył i wyodrębnił z otrębów ryżowych pierwszą witaminę B1. Jego badania pozwolily wykryć obecność tej witaminy w rozmaitych pokarmach, m.in. w drożdżach, mleku i mózgu wołowym. Funk jest autorem terminu "witamina", który wprowadził w 1912 roku. Zajmował się leczeniem chorych na awitaminozy. Przewidywał, że brak witamin może powodować inne choroby: krzywicę, szkorbut, pelagrę. Większość swoich prac badawczych zrealizował w Instytucie Pasteura w Paryżu. W czasie I wojny światowej przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził badania nad wykorzystaniem witamin do celow leczniczych. W 1923 wrócił do Polski. W latach 1923-1928 kierował oddziałem biochemii Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, pracował w Warszawie m.in. nad wyizolowaniem hormonu - insuliny. Badał wpływ witaminy B1 na przemianę węglowodanową i zajmował się badaniem kwasu nikotynowego. W 1928 wyjechał do Paryża, gdzie prowadził badania nad hormonami. W 1939, po wybuchu II wojny światowej, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostał do końca życia. W ostatnim okresie życia Funk zajmował się badaniem przyczyn raka.
Jest autorem kilkuset publikacji naukowych. Zmarł w Nowym Jorku w wieku 83 lat.
Funk, Kazimierz (1884-1967)
Biografia:
Urodził się 23 lutego 1884 w Warszawie. Podjął studia biologiczne w Genewie i chemiczne na Uniwersytecie Berneńskim zakończone doktoratem (prowadził tam badania nad syntezą estrogenu – hormonu płciowego). Pracował w zakładzie biochemii w Instytucie Pasteura w Paryżu (gdzie zrealizował większość swoich prac badawczych), na Uniwersytecie Berlińskim, zaś w Londynie w Instytucie Lister. W 1911 roku wyodrębnił witaminę B1 (tiaminy) z otrębów ryżowych i opublikowanie prace „Badania nad przyczyną beri-beri” oraz „Chemiczny charakter związku, który leczy zapalenie wielonerwowe ptaków, wywołane dietą zawierającą polerowany ryż”, zaś rok później w artykule „Etiologia chorób wywołanych niedoborem ...” pierwszy raz użył terminu „witamina”. W związku z wybuchem wojny przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie w 1920 roku otrzymał obywatelstwo. Praca nad koncentratami witaminowymi. Trzy lata później uzyskał grant z Fundacji Rockefellera, wrócił do Polski i rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Higieny w Warszawie. Prowadził prace m.in. nad wyizolowaniem hormonu - insuliny. Badał wpływ witaminy B1 na przemianę węglowodanową i zajmował się badaniem kwasu nikotynowego. W 1927 roku przeniósł się do Francji, gdzie pracował dla jednej z firm farmaceutycznych, a następnie na własny rachunek w wybudowanym w tym celu ośrodku w Rueil-Malmaison na przedmieściach Paryża. W roku 1936 podpisał kontrakt z Vitamin Corporation w Nowym Jorku. Ostatecznie przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. W ostatnim okresie życia Funk zajmował się badaniem przyczyn raka. W 1947 roku dla uczczenia osiągnięć naukowych polskiego biochemika została utworzona w Nowym Jorku przy West Street 64-th Fundacja Funka dla Badań Medycznych (The Funk Foundation for Medical Research). Zmarł 19 stycznia 1967 w Albany w USA.
Opis pracy naukowej:
Kazimierz Funk całe życie podporządkował żmudnej pracy naukowo-badawczej. Funk był tym uczonym, który w 1911 otrzymał po raz pierwszy bardzo czynną biologicznie mieszankę i zaproponował dla związków tego typu nazwę „witaminy” (łac. vita – „życie” i amine – „związki zawierające azot”). Ogłosił w czasopiśmie angielskim wyniki prowadzonych na ptakach badań dotyczących wyizolowania substancji chemicznych (koncentratu) z otrąb ryżowych, za pomocą których likwidował u ptaków objawy choroby beri-beri, występującej masowo wśród ludzi. Substancje te Funk nazwał „witaminami”, podkreślając tym samym ich ogromne znaczenie dla zachowania życia, a nowo odkryty związek - witaminą B, nie przypuszczając, że jest to związek złożony, tworzący całą grupę witamin B. Odkrycie witaminy B1 stało się bodźcem do dalszych poszukiwań czynników przeciwko innym chorobom związanym z niedoborami w pożywieniu. Odkryto przyczyny gnilca (szkorbutu), krzywicy, kurzej ślepoty, pewnych typów niedokrwistości. Od tego czasu nazwa „witaminy” przyjęła się na całym świecie i obejmuje wszystkie dotychczas odkryte witaminy. Odkrycie witamin i wyjaśnienie ich znaczenia dla żywych organizmów wiąże się ściśle z rozwojem nauki o żywieniu. Funk Swoimi badaniami zrewolucjonizował wiele gałęzi medycyny, począwszy od onkologii (poszukiwał przyczyn gwałtownego rozrostu tkanki nowotworowej) przez diabetologię (prowadził badania nad wyodrębnieniem insuliny, hormonu odpowiadającego za regulację rozkładu węglowodorów) po witaminologię, za której twórcę jest powszechnie uznany. Jako dyrektor wydziału biochemii w Państwowym Instytucie Higieny w Warszawie, przekształcił go w ważne centrum badawcze. Razem ze sztabem asystentów rozpoczął badania nad hormonami insulinowymi i witaminami. Pracował dla firm farmaceutycznych we Francji i Stanach Zjednoczonych. Jest autorem kilkuset publikacji naukowych.
Cytat:
”Witaminy są niezbędne do czynności życiowych każdej żywej komórki zwierzęcej czy roślinnej.”
Kazimierz Funk (urodzony 23 lutego 1884 w Warszawie - zmarł 19 stycznia 1967 w Nowym Jorku) - amerykański biochemik polskiego pochodzenia, twórca nauki o witaminach.
W 1900 ukończył gimnazjum w Warszawie, po czym wyjechał do Szwajcarii. Studiował tam biologię i chemię. W 1904 pod kierownictwem profesora S. Kostaneckiego przeprowadził przewód doktorski. W następnych latach pracował w Instytucie Pasteura w Paryżu, na Uniwersytecie Berlińskim i w Wielkiej Brytanii (prowadził badania nad przyczyna nieznanej wcześniej choroby beri-beri). Odkrył i wyodrębnił z otrębów ryżowych pierwszą witaminę B1. Jego badania pozwolily wykryć obecność tej witaminy w rozmaitych pokarmach, m.in. w drożdżach, mleku i mózgu wołowym. Funk jest autorem terminu "witamina", który wprowadził w 1912 roku. Zajmował się leczeniem chorych na awitaminozy. Przewidywał, że brak witamin może powodować inne choroby: krzywicę, szkorbut, pelagrę. Większość swoich prac badawczych zrealizował w Instytucie Pasteura w Paryżu. W czasie I wojny światowej przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził badania nad wykorzystaniem witamin do celow leczniczych. W 1923 wrócił do Polski. W latach 1923-1928 kierował oddziałem biochemii Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, pracował w Warszawie m.in. nad wyizolowaniem hormonu - insuliny. Badał wpływ witaminy B1 na przemianę węglowodanową i zajmował się badaniem kwasu nikotynowego. W 1928 wyjechał do Paryża, gdzie prowadził badania nad hormonami. W 1939, po wybuchu II wojny światowej, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostał do końca życia. W ostatnim okresie życia Funk zajmował się badaniem przyczyn raka.
Jest autorem kilkuset publikacji naukowych. Zmarł w Nowym Jorku w wieku 83 lat.
Olszewski, Karol (1846-1915) Karol Olszewski (1846-1915) first scholar who liquefied nitrogen and oxygen.
Karol Olszewski
Karol Olszewski (1846-1915) first scholar who liquefied nitrogen and oxygen.
Chemist, physicist and expert of low temperatures; the first scholar who liquefied nitrogen and oxygen; he also discovered a method of hydrogen liquefaction and constructed machinery for that purpose, which enabled him to reach the then-lowest world temperature, -225 C.
Karol is an alumni of Jagiellonian University, as is Nicolaus Copernicus and Pope John Paul II.
The Copernicus Monument stands outside the Neoclassical Collegium Phisicum at Ul.Golebra. On its facade is a plaque commemorating the first liquefaction of oxygen, hydrogen, and nitrogen by Karol Olszewski and Walery Wroblewski in 1882.
Karol Olszewski was my great grandfather's uncle.
Karol was born in Broniszow near Tarnow on Jan 29, 1846. In 1886, he entered the University of Krakow, as an assistant to the chemistry professor Czyrnianski. He succeeded in liquefying and solidifying carbon dioxide. He went to Heidelberg in 1872 where he studied uder Bunsen, Kirchoff and Blum. He received his degree "Insigni Cum Laude ". He returned to Krakow and met with Wroblewski, a newly appointed professor in physics. Karol's redesign of existing equipment allowed them to liquefy oxygen. April 9, 1883 a report was sent to the Academy of Science in Paris and is recognized as the date of the liquefaction of oxygen. Shortly after, the headstrong scientists parted company.
Karol's published works with Zygmunt Wroblewski:
"Sur la liquefaction de l'oxygene et de l'azote, et sur la solidification du sulfure de carbone et de l'alcool", Paris Acad. Sci. Comput. Rend., 96, 1883, pp. 1140-1142, 1225-1226; Carl (Exuer), Repertorium, 19, 1883, pp.494-495, 496; Chemical News, 47, 1883, p. 193 [first part only]; Journ. Prakt. Chem., 28, 1883, pp. 57-59 [first part only]; Wien, Anzeiger, 20, 1883, pp. 74-75 [first part only].
"Ueber die Verflussigung des Sauerstoffs, Stickstoffs und Kohlenoxyds", Annal. Phys. Chem., 20, 1883, pp. 243-257; Wien Anzeiger, 20, 1883, pp. 91-92 [part only].
Karol's published works:
"Essais de liquefaction de l'hydrogene", Paris, Ac. Sci. C. R., 98, 1884, 365-366.
"Nouveaux essais de liquefaction de l'hydrogene. Solidification et pression critique de l'azote", Paris, Ac. Sci. C. R., 98, 1884, 913-915.
"Temperature et pression critique de l'azote. Temperatures d'ebullition de l'azote et de l'ethylene sous defaibles pressions.", Paris, Ac. Sci. C. R., 99, 1884, 133-136.
"Temperature et pression critique de l'air. Relation entre la temperature de l'air et la pression de l'evaporation.", Paris, Ac. Sci. C. R., 99, 1884, 184-186.
"Relation entre les temperatures et les pressions du proxtoxyde de carbone liquide." Paris, Ac. Sci. C. R., 99, 1884, 706-707.
"Bestimmung der Dichte und des Ausdehnungscoeffcienten des flussigen Sauerstoffes.", Wien. Anz., 21, 1884, 72-74; Mhefte. Chem., 1884, 124-126.
"Bestimmung der Erstarrungstemperatur einiger Gase und Flussigkeiten.", Wien. Anz., 21, 1884, 74-75; Mhefte. Chem., 1884, 127-128.
"Temperature de solidification de l'azote et du protoxyde de carbone; relation entre la temperature et la pression de l'oxygene liquide.", Paris, Ac. Sci. C. R., 100, 1885, 350-352.
"Liquefaction et solidification du formene et du deutoxyde d'azote", Paris, Ac. Sci. C. R., 100, 1885, 940-943.
"Sur la production des plus basses temperatures", Paris, Ac. Sci. C. R., 101, 1885, 238-240.
"Ueber den Gebrauch des siedenden Saurstoffs, Stickstoffs, Kohlenoxyds, sowie der atmospharischen Luft als Kaltemittel. (Zur Wahrung der Prioritat.)", Wien., Anz., 22, 1885, 129-130; Mhefte. Chem., 1885, 493-494.
"Oznaczenie gestosci skroplonego gazu bagiennego", [Determination of the density of methane], Krakow, Ak. (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 14, 1886, 181-196.
"Oznaczenie gestosci ciektego tlenu i azotu", [Determination of the density of liquid oxygen and nitrogen], Krakow, Ak. (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 14, 1886, 197-199.
"Porownanie termometrow gazowych w. niskich temperaturach",[Comparison of gas thermometers at low temperatures],Krakow, Ak. (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 14, 1886, 283-288; Fortschr. Phys., 1886 (Abth. 2), 278.
"Erstarrung des Fluorwasserstoffs und des Phosphorwasserstoffs, Verflussigung und Erstarrung des Antimonwasserstoffs", [1886] Wien., Ak. Sber., 94, 1887 (Abth. 2), 209-212; Mhefte. Chem., 1886, 371-374.
"Ueber die Ditchte des flussigen Methans, sowie des verflussigten Sauerstoffs und Stickstoffs", Ann. Phys. Chem., 31, 1887, 58-74.
"Zestalenie fosforku wodu i fluorku wodu jako tez oznaczenie ich punktow marzniecia",[Solidification of hydrogen phosphide and hydrofluoric acid as also determination of their freezing points], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 15, 1887, 44-47.
"Skroplenie i zestalenie antymonku wodu",[Liquefaction and solidification of hydrogen antimonide], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 15, 1887, 211-214.
"Oznaczenie punktu wrzenia czystego ozonu i punktu marzniecia etylenu", [Determination of the boiling point of pure ozone and of the freezing point of ethylene], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 16, 1887, 221-225; Wien, Ak. Sber., 95, 1887 (Abth. 2), 253-256; Mhefte. Chem., 1887, 69-72.
"Widmo absorbcyjne ciektego tlenu i ciektego powietrza",[Absorption spectrum of liquid oxygen and of liquid air],Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 16, 1887, 226-231; Wien, Ak. Sber., 95, 1887 (Abth. 2), 257-261; Mhefte. Chem., 1887, 73-77.
"Przyrzad do skraplania gazow i badania ich widma",[Appareil pour liquefier et solidifier les gaz appeles permanents et pour etudier leur spectre d'absorption], Cracovie Ac. Sci. Bull., 1889, No. 1, xxviii.
"O zachowaniu sie etanu i propanu w nizkiej temperaturze i pod cisnieniem",[Sur l'ethane et la propane liquides], [1889], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 20, 1890, 12-17; Cracovie Ac. Sci. Bull., 1889, No. 1, xxvii - xxviii.
"O przelewaniu ciektego tlenu",[Transvasetment de l'oxygen liquide], Cracovie Ac. Sci. Bull., 1890, 176-178.
"Zachowanie sie selenowodoru w niskiej temperaturze i pod cisnnieniem",[Sur les proprietes physiques de l'acide selenhydrique soumisa une basse temperature et a la pression], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 20, 1890, 282-286; Cracovie Ac. Sci. Bull., 1890, 57-61.
"O widmie absorbcyjnem i o barwie ciektego tlenu",[Ueber das Absorptionsspectrum und uber die Farbe des flussigen Sauerstoffes], Cracovie Ac. Sci. Bull., 1891, 44-46.
"O cisnieniu krytycznem wodoru",[Ueber den kritischen Druck des Wasserstoffs],Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 3, 1891, 385-389; Cracovie Ac. Sci. Bull., 1891, 192.
"Zur Berichtigung",[Siehe Meyer: Die niederen Paraffine Aethan und Propan], Berlin Chem. Ges. Ber., 27, 1894, 3305-3306.
"Oznaczenie temperatury krytycznej i temperatury wrzenia wodoru", [Determination of the critical and the boiling temperature of hydrogen], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 9, 1895, 404-412; Phil. Mag., 40, 1895, 202-210.
"On the liquefaction of gases", Phil. Mag., 39, 1895, 188-212.
"The liquefaction and solidification of argon",[1895],Phil. Trans. (A), 186, 1896, 253-257.
"Proba skroplenia helu (helium)",[Ein Versuch, das Helium zu verflussigen], [1896], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 11, 1897, 262-269; Cracovie Ac. Sci. Bull., 1896, 297-307.
Karol's published works with K. Trochanowski:
"Chemiczny rozbior wod studziennych miasta Krakowa", [Chemical analysis of the well waters of Cracow], Krakow Kom. Fizyogr. Spraw., 23, 1889 (Cz. 2), 56-97.
Karol's published works with August Wiktor Witkowski:
"O wtasnosciach optycznych ciektego tlenu", [Proprietes optiques de l'oxygene liquide],[1892], Krakow, Ak., (Mat.-Przyrod.) Rozpr., 6, 1893, 127-130; Cracovie Ac. Sci. Bull., 1892, 340-343.
"O rozszczepieniu swiatta w tlenie ciektym",[Sur la dispersion de la lumiere dans l'oxygen liquide], Cracovie Ac. Sci. Bull., 1894, 245-246.
See also:
Estreicher, T. " Zygmunt Wroblewski and Karol Olszewski", in Great Men and Women of Poland, edited by S.D. Mizwa. New York : Macmillan Company, 1942, pages 267-276.
Olszewski, Karol (1846-1915)
chemik, fizyk, kriogenik, współautor metody skroplenia powietrza
Biografia:
Urodził się 29 stycznia 1846 roku koło Tarnowa. Uczył się w szkole podstawowej i gimnazjum w Nowym Sączu, jednak w 1863 roku opuścił szkołę i próbował dołączyć do walczących w Powstaniu Styczniowym. Został aresztowany i osadzony w więzieniu w Krakowie. W roku 1866 rozpoczął studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po ich ukończeniu uzyskał stypendium rządowe i wyjechał do Heidelbergu w celu kontynuacji nauki. W 1872 roku otrzymał dyplom filozofii i magistra sztuk wyzwolonych. Habilitował się w Krakowie. W 1888 powierzono mu tymczasowe kierownictwo Katedry Chemii na Uniwersytecie w Krakowie, zaś w 1891 – kierownictwo nowo powstałego Pierwszego Zakładu Chemicznego. W 1908 roku otrzymał tytuł Radcy Dworu. Zmarł 25 marca 1915 roku w Krakowie.
Opis pracy naukowej:
Karol Olszewski rozpoczął w 1883 wraz z Zygmuntem Wróblewskim prace nad skropleniem składników powietrza. Podczas owocnej współpracy uczonych najczęściej Wróblewski inicjował badania, natomiast Olszewski miał wiele pomysłów, które umożliwiały rozwiązanie technicznej strony zagadnienia. Opierając się na wynikach badań swoich poprzedników, Faradaya, Cailleteta, Picteta, jednak stosując własne rozwiązania i przyrządy, doprowadzili do stworzenia odpowiednich warunków zewnętrznych. Tlen skroplono jako pierwszy, w temperaturze –130°C i przy ciśnieniu nieco większym niż 20 atmosfer. Skroplenie azotu i tlenku węgla było o wiele bardziej uciążliwe, bo należało uzyskać znacznie niższą temperaturę. Jako pierwsi na świecie przeprowadzili skroplenie składników powietrza w stanie statycznym, istniejące kilka minut (nie dynamicznym, w postaci przejściowej mgiełki), określając ich kolor i temperaturę; wyznaczyli ciężar właściwy skroplonego tlenu. Niedługo po skropleniu powietrza współpraca między Wróblewskim, a Olszewskim przestała się układać. Jednakże od czasu ich osiągnięcia tlen i azot otrzymuje się na skalę przemysłową w wyniku destylacji skroplonego powietrza. W laboratorium Olszewskiego uzyskano „biegun zimna”, najniższą temperaturę –225oC. Olszewski otrzymał ciekły wodór w stanie dynamicznym i podał warunki temperatury i ciśnienia, w których można go otrzymać w stanie statycznym. Jako pierwszy zestalił chlor, chlorowodór, arsenowodór. Udoskonalił przyrząd do ochładzania gazów. Skonstruował oryginalny i wówczas najlepszy, stosowany na całym świecie, aparat do ochładzania gazów. Skroplił i zestalił argon; skonstruował nowoczesne skraplacze wodorowe. Olszewski przeprowadził ponadto analizę chemiczną około stu źródeł i ujęć wodnych w Krakowie i na Podkarpaciu. Był autorem ponad stu prac z zakresu kriogeniki (techniki wytwarzania i utrzymywania bardzo niskich temperatur) i wielu prac z innych dziedzin nauki, głównie z chemii analitycznej. W 1933 roku w Krakowie powstało Muzeum, które swoją działalność rozpoczęło od wystawy skraplarek Olszewskiego.
Cytat:
”...Dr Wróblewski i dr Olszewski, profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, dokonali dnia 4-tego znakomitego odkrycia: skroplenia tlenu. Z tem łączy się i drugie odkrycie, tlen bowiem został skroplony przez wywołanie takiego stopnia zimna, jakiego nie osiągnięto jeszcze dotąd... Akademia francuska przesłała uczonym gratulacyjny telegram...” „...9 kwietnia 1883 roku data pamiętna – oni widzieli tlen łączący się w bezbarwne kropelki w dolnej części zagiętej rury. Ileż znoju, ileż trudności przezwyciężonych w tych kilku kroplach płynu! Ale również jaki entuzjazm u pierwszych eksperymentatorów, którym w końcu dane było widzieć ciecz, którą pragnęliśmy przemienić w płyn spokojny, przeźroczysty, równie podobny do wody, jak dwie krople między sobą...”
Maria Sklodowska Curie / Maria Skłodowska Curie (1867-1934)
Maria (Marie Fr.) Sklodowska-Curie (born in Warsaw, Poland, on November 7, 1867) was one of the first woman scientists to win worldwide fame, and indeed, one of the great scientists of this century. She had degrees in mathematics and physics. Winner of two Nobel Prizes, for Physics in 1903 and for Chemistry in 1911, she performed pioneering studies with radium and polonium and contributed profoundly to the understanding of radioactivity.
Perhaps the most famous of all women scientists, Maria Sklodowska-Curie is notable for her many firsts:
She was the first to use the term radioactivity for this phenomenon.
She was the first woman in Europe to receive her doctorate of science.
In 1903, she became the first woman to win a Nobel Prize for Physics. The award, jointly awarded to Curie, her husband Pierre, and Henri Becquerel, was for the discovery of radioactivity.
She was also the first female lecturer, professor and head of Laboratory at the Sorbonne University in Paris (1906).
In 1911, she won an unprecedented second Nobel Prize (this time in chemistry) for her discovery and isolation of pure radium and radium components. She was the first person ever to receive two Nobel Prizes.
She was the first mother-Nobel Prize Laureate of daughter-Nobel Prize Laureate. Her oldest daughter Irene Joliot-Curie also won a Nobel Prize for Chemistry (1935).
She is the first woman which has been laid to rest under the famous dome of the Pantheon in Paris for her own merits.
She received 15 gold medals, 19 degrees, and other honors. A truly remarkable figure
in the history of science !
Maria Sklodowska-Curie
became the first Pole
to receive a Nobel Prize.
--------------------------------------------------------------------------------
Maria Sklodowska was born as the fifth and youngest child of Bronislawa Boguska, a pianist, singer, and teacher, and Wladyslaw Sklodowski, a professor of mathematics and physics. When she was little and living in Poland, her nickname was Manya. From childhood she was remarkable for her prodigious memory, and at the age of 16 she won a gold medal on completion of her secondary education at the Russian lycée. Because her father, a teacher of mathematics and physics, lost his savings through bad investment, she had to take work as a teacher and, at the same time, took part clandestinely in the nationalist "free university," reading in Polish to women workers. At the age of 18 she took a post as governess, where she suffered an unhappy love affair. From her earnings she was able to finance her sister Bronia's medical studies in Paris, on the understanding that Bronia would in turn later help her to get an education.
In 1891 Maria Sklodowska went to Paris and began to follow the lectures of Paul Appel, Gabriel Lippmann, and Edmond Bouty at the Sorbonne. There she met physicists who were already well known--Jean Perrin, Charles Maurain, and Aimé Cotton. Sklodowska worked far into the night in her students'-quarter garret and virtually lived on bread and butter and tea. She came first in the licence of physical sciences in 1893. She began to work in Lippmann's research laboratory and in 1894 was placed second in the licence of mathematical sciences. It was in the spring of this year that she met Pierre Curie.
Maria Sklodowska is daughter of a Polish freethinker but reared by a Catholic mother. She abandoned the Church before she was 20 and her marriage with Pierre Curie was a purely civil ceremony because she says in her memoir of him, Pierre belonged to no religion and I did not practice any.
Their marriage (July 25, 1895) marked the start of a partnership that was soon to achieve results of world significance, in particular the discovery of polonium (so called by Maria in honour of Poland) in the summer of 1898, and that of radium a few months later. Following Henri Becquerel's discovery (1896) of a new phenomenon (which she later called "radioactivity"), Maria Curie, looking for a subject for a thesis, decided to find out if the property discovered in uranium was to be found in other matter. She discovered that this was true for thorium at the same time as G.C. Schmidt did.
Turning to minerals, her attention was drawn to pitchblende, a mineral whose activity, superior to that of pure uranium, could only be explained by the presence in the ore of small quantities of an unknown substance of very high activity. Pierre Curie then joined her in the work that she had undertaken to resolve this problem and that led to the discovery of the new elements, polonium and radium. While Pierre Curie devoted himself chiefly to the physical study of the new radiations, Maria Curie struggled to obtain pure radium in the metallic state--achieved with the help of the chemist A. Debierne, one of Pierre Curie's pupils. On the results of this research Maria Curie received her doctorate of science in June 1903 and, with Pierre, was awarded the Davy Medal of the Royal Society. Also in 1903 they shared with Becquerel the Nobel Prize for Physics for the discovery of radioactivity.
The birth of her two daughters, Irene and Eve, in 1897 and 1904 did not interrupt Maria's intensive scientific work. She was appointed lecturer in physics at the École Normale Supérieure for girls in Sévres (1900) and introduced there a method of teaching based on experimental demonstrations. In December 1904 she was appointed chief assistant in the laboratory directed by Pierre Curie.
The sudden death of Pierre Curie (April 19, 1906) was a bitter blow to Maria Curie, but it was also a decisive turning point in her career: henceforth she was to devote all her energy to completing alone the scientific work that they had undertaken. On May 13, 1906, she was appointed to the professorship that had been left vacant on her husband's death; she was the first woman to teach in the Sorbonne. In 1908 she became titular professor, and in 1910 her fundamental treatise on radioactivity was published. In 1911 she was awarded the Nobel Prize for Chemistry, for the isolation of pure radium. In 1914 she saw the completion of the building of the laboratories of the Radium Institute (Institut du Radium) at the University of Paris.
Throughout World War I, Maria Curie, with the help of her daughter Irène, devoted herself to the development of the use of X-radiography. In 1918 the Radium Institute, the staff of which Irène had joined, began to operate in earnest, and it was to become a universal centre for nuclear physics and chemistry. Maria Curie, now at the highest point of her fame, and, from 1922, a member of the Academy of Medicine, devoted her researches to the study of the chemistry of radioactive substances and the medical applications of these substances.
In 1921, accompanied by her two daughters, Maria Curie made a triumphant journey to the United States, where President Warren G. Harding presented her with a gram of radium bought as the result of a collection among American women. She gave lectures, especially in Belgium, Brazil, Spain, and Czechoslovakia. She was made a member of the International Commission on Intellectual Co-operation by the Council of the League of Nations. In addition, she had the satisfaction of seeing the Curie Foundation in Paris develop and the inauguration in 1932 in Warsaw of the Radium Institute, of which her sister Bronia became director.
On July 4, 1934, near Sallanches (France), Maria Sklodowska-Curie died of leukaemia, which has a number of standard consequences, one of which can be aplastic anaemia caused by her exposure to the radium that made her famous.
Recognizing Maria Sklodowska-Curie with perhaps its highest posthumous honor in 1995, the French Government transferred her ashes, together with those of Pierre, to the Panthéon in Paris, making her the only woman (she is the first woman, again) to be recognized in this way for her own achievements.
One of Maria Sklodowska-Curie's outstanding achievements was to have understood the need to accumulate intense radioactive sources, not only for the treatment of illness but also to maintain an abundant supply for research in nuclear physics; the resultant stockpile was an unrivaled instrument until the appearance after 1930 of particle accelerators. The existence in Paris at the Radium Institute of a stock of 1.5 grams of radium in which, over a period of several years, radium D and polonium had accumulated, made a decisive contribution to the success of the experiments undertaken in the years around 1930 and in particular of those performed by Irene Curie in conjunction with Frederic Joliot, whom she had married in 1926. This work prepared the way for the discovery of the neutron by Sir James Chadwick and above all the discovery in 1934 by Irene and Frederic Joliot-Curie of artificial radioactivity. A few months after this discovery Maria Curie died as a result of leukemia caused by the action of radiation. Her contribution to physics had been immense, not only in her own work, the importance of which had been demonstrated by the award to her of two Nobel Prizes, but because of her influence on subsequent generations of nuclear physicists and chemists.
Maria Salomea urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 r. Była najmłodsza z pięciorga dzieci Bronisławy z domu Boguskiej i Władysława Skłodowskich. Jej ojciec pochodził z podupadłej rodziny szlacheckiej, był nauczycielem fizyki, a matka przełożoną pensji. Rodzina Marii, a zwłaszcza matka była głęboko wierzącą i praktykującą katoliczką. Bronisława Skłodowska chorowała na gruźlicę i z tego powodu wystrzegała się kontaktów fizycznych ze swoimi dziećmi. Maria wychowana w ten sposób była bardzo powściągliwa w okazywaniu uczuć swoim córkom. W 1876 r. Bronisława zmarła, dziewięcioletnia Maria popadła wówczas w głęboką depresję, zniechęciła się także do religii, w wyniku czego do końca życia pozostała ateistką.
W 1877 r. Maria rozpoczęła naukę w gimnazjum, które ukończyła w 1882 r. W czasie kiedy Maria zdobywała wykształcenie, Polska była pod zaborami. Maria musiała znosić w gimnazjum rozmaite szykany i mimo znakomitych wyników w nauce ( w wieku 15 lat zdobyła złoty medal ), odmówiono jej wstępu na wyższą uczelnię. Kontynuowała naukę w Warszawie na Uniwersytecie Latającym. Wspólnie ze swoją siostrą Bronią postanowiły dokończyć studia w Paryżu. Aby zdobyć na ten cel środki finansowe Maria w 1886 r. podejmuje pracę jako guwernantka. W 1890 r. Maria poprzez swego kuzyna J. J. Boguskiego, kierownika Pracowni Fizycznej, uzyskuje dostęp do laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Rok później spełnia się wielkie marzenie Marii - wyjeżdża do Paryża. Zdaje z doskonałymi wynikami egzaminy wstępne i zostaje przyjęta na Uniwersytet Paryski. W 1893 r. za bardzo dobre oceny uzyskała stypendium naukowe oraz magnaceum laude z fizyki, a rok później z matematyki. Była pierwszą kobietą, która zdobyła na Sorbonie stopień naukowy z fizyki.
Początkowo Maria zamierzała wrócić do Polski w nadziei, że może uda jej się przyczynić do poprawy sytuacji w ojczyźnie. Jednak krótki pobyt w domu w 1894 r. uświadomił jej nierealność tych zamierzeń. Postanowiła pozostać we Francji, gdzie właśnie poznała Pierre`a Curie, młodego naukowca, kierownika laboratorium. Znajomość ta przerodziła się w miłość i 26 lipca 1895 r. wzięli ślub cywilny, nie wymienili nawet obrączek, a miesiąc miodowy spędzili zwiedzając Francję na rowerach.
Pierre Curie urodzony w 1859 r., był osiem lat starszy od Marii. Żona pisała o nim: "Nie można było się z nim kłócić, ponieważ nigdy się nie złościł".. Po ślubie zamieszkali przy Rue de la Claciere w Paryżu, w skromnie wyposażonym mieszkaniu, ponieważ Maria zajęta pracą nie miała ochoty zajmować się domem. 12 września 1897 r. Maria urodziła córkę Irenę.
Odkrycie promieni X i badania tajemniczych własności uranu, radykalnie wpłynęły na kierunek rozwoju fizyki, a także na życie Marii Curie. Na początku 1897 r. postanowiła w pracy doktorskiej zająć się promieniami Becquerela. Prowadziła pomiary, a ponadto badała najrozmaitsze minerały, między innymi blendę smolistą wydobywaną od stu lat w rejonie Jachymowa, wówczas w Niemczech. Okazało się, że blenda smolista wykazuje znacznie większą aktywność niż uran Becquerela. Wszystko to stało się jeszcze bardziej zagadkowe, gdy Maria stwierdziła, że pierwiastek tor jest również promieniotwórczy.
W kwietniu 1898 r. opublikowała doniesienie o wynikach badań. W tym samym roku prof. G. Lippmann zaproponował Marii napisanie pracy naukowej " Własności magnetyczne zahartowanej stali". Kiedy Maria wraz z mężem odkryła nawy pierwiastek postanowiła nazwać go polonem na cześć Polski, która wówczas była pod zaborami. Wydawało się, że promienie Becquerela stanowią część zjawiska o dużym zasięgu. Małżonkowie zaproponowali by zjawisko to nazwać promieniotwórczością. Wysiłki podejmowane przez Marię i Pierre`a w celu wyodrębnienia radu - nowego pierwiastka znajdującego się w blendzie smolistej stały się legendarne. Były też dowodem uporu i poświęcenia Marii. Pracując dzień i noc w dziurawej szopie, napotykali na "niesłychane trudności z powodu zupełnie nieodpowiednich warunków - pisała później Maria - braku odpowiedniego miejsca do pracy, braku pieniędzy i pracowników". Mimo ciężkiej harówki "ciągle rozmawialiśmy o naszej pracy, bieżącej i przyszłej. Gdy marzyliśmy, kubek gorącej herbaty, wypity przy piecu, poprawiał nam humory. Żyliśmy całkowicie pogrążeni w pracy, jak we śnie".
W 1899 r. Maria wraz z mężem przyjeżdża do Polski do Zakopanego. Tutaj jej siostra Bronisława Dłuska buduje sanatorium dla chorych na płuca. W Zakopanym spotyka się cała rodzina. W 1900 r. na Międzynarodowym Kongresie Fizyki Pierre i Maria Curie przedstawili sprawozdanie, w którym opisali swoje badania. Kończyło się ono ważnym pytaniem: "Co jest źródłem energii promieni Becquerela? Czy pochodzi ona z ciał promieniotwórczych, czy też z ich otoczenia?" Uran spontanicznie emitował energię, nawet gdy był w próżni. Wydawało się zatem, że źródłem energii są jakieś procesy zachodzące wewnątrz atomów, a nie reakcje chemiczne. Wniosek ten, wysunięty przez Marię Curie, miał doniosłe znaczenie i właśnie to spostrzeżenie zaskarbiło jej uznanie naukowców. Na podstawie tej uderzającej hipotezy z nastaniem XX w. została ujawniona tajemnica budowy atomu.
W październiku 1900 r. Maria rozpoczęła pracę w Wyższej Szkole Normalnej w Serwes jako pierwsza kobieta-profesor. Pracowała w szkole, w której kształcą się nauczycielki żeńskich szkół licealnych do 1905 r. W 1902 r. zmarł ojciec Marii.W tym samym roku Maria ustala własności radu.
W 1903 r. małżonkowie Curie oraz H. Becquerel otrzymali za swą pracę Nagrodę Nobla. Początkowo do nagrody zgłoszony został tylko Pierre, jednak doceniał on wielkie zasługi swojej żony, podjął więc usilne starania o włączenie do nagrody Marii. Z dnia na dzień małżonkowie stali się sławni. 6 grudnia 1903 r. Maria urodziła córkę Ewę. !9 kwietnia 1906 r. na moście Pont Neuf w Paryżu Pierre został potrącony przez rozszalałego konia, a gdy upadł koła pędzącego wozu roztrzaskały mu czaszkę. Zrozpaczona Maria przyjęła stanowisko męża na Sorbonie i została pierwszą kobietą-profesorem na tym uniwersytecie. Pierwszy wykład, wygłoszony po południu, po odwiedzeniu grobu Pierre'a, był dla niej ciężkim przeżyciem. W 1910 r. Maria otrzymuje metaliczny rad. Polonu niestety nie udało jej się wyodrębnić osobiście. Pierwiastek ten w czystej postaci wyodrębniono w jej laboratorium i dokonano na nim szeregu eksperymentów. 29 października 1911 r. Maria uczestniczy w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli. W tym samym roku prasa codzienna oskarżyła Marię o romans z Paulem Langevinem, naukowcem zatrudnionym w laboratorium państwa Curie. Podzielał on większość politycznych i społecznych przekonań małżonków. Skandal, jaki wybuchł, był przejawem nietolerancji i splótł się typowymi zarzutami wysuwanymi przez reakcyjną część społeczeństwa; ujawnił się także wrogi stosunek do nauki ogólnie.
Wkrótce potem Maria Skłodowska Curie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii za odkrycie nowych pierwiastków i otrzymanie radu w stanie czystym. 6 maja 1912 r. Maria spotyka się z Delegatami Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, którym przewodniczy H. Sienkiewicz. Delegaci namawiali Marię do powrotu do Polski. Propozycja była dla Marii kusząca, jednak uczona nie mogła zdecydować się na opuszczenie Paryża z powodu złego stanu zdrowia, który rodził wątpliwość czy będzie mogła pracować naukowo, a tym bardziej czy zdoła zorganizować pracownię radiologiczną w ojczyźnie Maria poczuwała się także do zorganizowania budującego się właśnie w Paryżu Instytutu Radowego im. Pierre`a Curie. Tłumacząc powody Maria odmówiła przyjazdu do kraju. Nie oznaczało to jednak braku chęci pomocy. Wręcz przeciwnie 16 maja na adres Towarzystwa Maria przesłała kosztorys urządzenia pracowni. Postanowiono 1 sierpnia 1913 r. otworzyć Pracownię Radiologiczną w Polsce, a Marię mianować jej kierownikiem. Wybuch wojny w 1914 r. przerwał łączność Marii z pracownią w Warszawie. W tym okresie Maria zajmuje się organizacją wojskowego lecznictwa radiologicznego.
W 1919 r. Maria rozpoczyna pracę w Instytucie Radowym w Paryżu. Rok później odwiedza ją dziennikarka amerykańska Missy Maloney. Organizuje ona pobyt uczonej w USA. 28 maja 1921 r. Maria wraz z córkami po raz pierwszy wyjeżdża do USA. Spotyka się tam z prezydentem Hardingiem Warrenem Camalielem, który wręcz Skłodowskiej złoty kluczyk do szkatułki, w której jest niezwykle cenny 1 gram radu. Podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych uczona spotkała się z bardzo życzliwym przyjęciem.
W 1922 r. Maria bierze udział w pracach Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie. Rada Ligi Narodów mianuje Marię członkiem tej komisji (później zostaje jej wiceprzewodnicząca). Rok później Parlament Francuski przyznaje Marii dożywotnią pensję. W 1925 r. Maria bierze udział w uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod instytut Radowy w Warszawie. Spotkała się tam z prezydentem S. Wojciechowskim oraz polskimi fizykami i chemikami. W październiku 1929 r. Maria po raz drugi wyjeżdża do USA. Jest gościem prezydenta Hoove Clarka. Ameryka darowuje Marii drugi gram radu. 4 lipca 1934 r. wskutek anemii złośliwej wywołanej napromieniowaniem Maria Skłodowska Curie umiera. Pochowana została obok męża na cmentarzu w Sceaux.
W 1935 r. ze składek całego społeczeństwa powstał w Warszawie Instytut Radowy, któremu Maria wcześniej podarowała 1 gram radu wart 80000 dolarów. Starsza córka Marii Irena pracując wraz z mężem F. Joliot odkryła sztuczną promieniotwórczość , za co w 1935 r. otrzymali Nagrodę Nobla. Młodsza Ewa została pisarką, biografia napisana przez Ewę jest podstawowym źródłem informacji o życiu Marii Skłodowskiej Curie. Gdy małżonkowie Curie rozpoczynali badania, nie uświadamiano sobie jeszcze niebezpieczeństwa, jakie niesie promieniowanie. Oszołomieni nowymi, odkrytymi przez siebie pierwiastkami, nie zachowywali ostrożności. Pierre nosił w kieszeni probówkę z roztworem związków radu, skutkiem czego cierpiał z powodu poparzeń, które, jak zauważył, goiły się bardzo powoli. Maria trzymała obok łóżka jarzące się substancje promieniotwórcze. Już przed śmiercią Pierre'a u obojga wystąpiły oznaki choroby popromiennej, a w późniejszym okresie życia Maria miała najrozmaitsze problemy ze zdrowiem, które usiłowała utrzymywać w tajemnicy. Jeszcze dziś jej notesy laboratoryjne wykazują dużą radioaktywność.
Maria Curie-Skłodowska (1867-1834)
wybitna fizyczka i chemiczka polska, żyjąca i pracująca we Francji, pierwsza kobieta będąca profesorem Sorbony, współtwórczyni nauk o promieniotwórczości, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej, jedyna osoba która otrzymała dwa razy nagrodę Nobla i jednoczesnie matka innej noblistki Ireny Joliot-Curie (lauratka z 1935 roku), jedyna kobieta pochowana we francuskim Panteonie. Najprawdopodobniej najsłynniejsza kobieta naukwiec na świecie.
Urodziła się w Warszawie, jako ostatnie, piąte dziecko w rodzinie, ojciec Władysław wykładał matematyke i fizykę w gimnazjum, matka Bronisława Boguska była przełożoną szkoły żeńskiej. W domu w którym mieszkali, przy ulicy Freta na Nowym Mieście, znajduje się Muzeum.
Mania od dzieciństwa wyróżniała się niezwykłą pamięcią, kształciła się początkowo na pensji prywatnej, a następnie w gimnazjum rządowym w Warszawie, które ukończyła w roku 1883 z wyróżnieniem, dostała złoty medal. Kiedy rodzina znalazła się w tarpatach finansowych, na skutek nietrafnych inwestycji ojca, podjęła pracę jako nauczycielka. W latach 1884-85 studiowała na nielegalnym Uniwersytecie Latającym, przygotowując się do podjęcia studiów. W wieku 18 lat przyjeła posadę guwernantki na wsi pod Płockiem, aby swymi zarobkami przyczynić się do opłacenia studiów medycznych swej siostry Bronisławy w Paryżu. W roku 1890 uzyskała dostęp do Laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, gdzie kierownikiem pracowni fizycznej był jej kuzyn Józef Boguski, tam opanowała podstawy analizy chemicznej i zetknęła się z pracą naukowo-badawczą. Rok pózniej wyjechała na studia do Paryża i dostała się na Sorbone.
Mieszkała w Łacińskiej dzielnicy, na jednym z poddaszy, w bardzo skromnych warunkach, dzieki niezmordowanej pracy uzyskała Licencjat z fizyki licence ès sciences phisiques z pierwsza lokatą. W 1993 roku rozpoczęła pracę w laboratorium Lippmana. W nastepnym roku otrzymała Licencjat z matematyki licence ès sciences matematiques z druga lokatą.
W tym czasie poznała wybitnego naukowca, fizyka Pierre'a Curie (1859-1906) z którym połAczyło ją uczucie i wspólne zainteresowania, w 1895 roku wyszła za niego za mąż. Małżęństwo to zapoczątkowało współpracę naukową, która wkrótce miała nabrać światowego znaczenia. Dwa lata po ślubie w 1897 roku przyszła na świat ich pierwsza córka Irene. W 1898 roku Skłodowska wydała swoją samodzielną pracę: Własności magnetyczne zahartowanej stali.
W 1986 roku Henri Becquerel odkrył nowe zjawisko: promieniowanie wysyłane przez sole uranu, podobne do promieniowania rentgenowskiego. Ta niezwykle ciekawa właściwość przyciągnęła uwagę Marii, rozpoczęła sama pierwsze badania, prowadziła pomiary analizując najrozmaitsze minerały, między innymi blendę smolistą, która niespodziewanie wykazała znacznie silniejszą aktywność niż sole uranu Becquerela. Wszystko stało się jeszcze bardziej zagadkowe, gdy i w inny pierwiastku, w torze, zaobserwowała również właściwości promieniotwórcze.
Okazało się, że wyniki, do jakich mnie ta praca doprowadziła, odsłaniają
widoki tak ciekawe, że pan Curie, odstępując od swych robót, będących w
toku, przyłączył się do mnie i odtąd wspólnie nasze usiłowania
skierowaliśmy ku wydobyciu nowych ciał promieniotwórczych i ich
zbadaniu.
Tak wspominała początki wielkiego odkrycia Maria we wstępie do swej rozprawy doktorskiej Badanie ciał radioaktywnych. Małżonkowie Curie kontynuowali odtąd wspólnie pracę nad tym zagadnieniem. Podczas systematycznych badań minerałów zawierających uran i tor stwierdzili, że niektóre z nich wykazują większą promieniotwórczość niżby to wynikało z zawartości w nich tych pierwiastków. Wyrazili przypuszczenie, że minerały te zawierają w sobie inne, silniejsze pierwiastki od dotychczas znanych.
W 1898 r. Maria opublikowała doniesienie o dotychczasowych wynikach badań, a po odkryciu substancji, którą wraz z Pierre'em proponowali nazwać polonem (Po), zaproponowali też, by studiowane przez nich zjawisko nazwać promieniotwórczością.
Wysiłki przez nich podejmowane w celu wyodrębnienia radu (Ra), nowego, nieoczekiwanego pierwiastka znajdującego się w blendzie smolistej, stały się przedmiotem legendy naukowej. Były też dowodem uporu i poświęcenia Marii. Pracując dzień i noc w dziurawej szopie, napotykali na "niesłychane trudności z powodu zupełnie nieodpowiednich warunków, braku odpowiedniego miejsca do pracy, braku pieniędzy i pracowników".
W 1899 państwo Curie odwierdzili Polskę, spotykali się w Zakopanem z rodziną, siostra Marii, lekarka Bronisława Dłuska, budowała wtedy w Zakopanem sanatorium dla chorych na płuca.
W 1900 roku na Międzynarodowym Kongresie Fizyki Curie przedstawili sprawozdanie, w którym opisali swoje dotychczasowe badania. Kończyło się ono ważnym pytaniem: Co jest żródłem energii promieni Becquerela? Czy pochodzi ona z ciał promieniotwórczych, czy też z ich otoczenia?
Uran spontanicznie emitował energię, nawet gdy był badany w próżni. Wydawało się zatem, że źródłem energii są jakieś procesy zachodzące wewnątrz atomów, a nie reakcje chemiczne. Wniosek ten, wysunięty przez Marię , miał doniosłe znaczenie, i właśnie to spostrzeżenie zaskarbiło jej uznanie naukowców.
Od jesieni tego samego roku Maria pracowała w Wyższej Szkole Normalnej w Sevres, jako pierwsza profesor kobieta, uczyła przyszłe nauczycielki żeńskich szkół licealnych.
W 1903 otrzymała doktorat i jako pierwsza kobieta nagrodę Nobla z fizyki wraz z mężem i Becquerelem własnie za prace nad promieniotwórczością.
Od 1904 kierowała laboratorium przy katedrze fizyki prowadzonej przez męża na Sorbonie. W tym samym roku rodzina Curie powiekszyła się o jeszcze jedna córke Ewę. W 1906 roku Pierre, wracając z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziału Nauk, uległ tragicznemu wypadkowi, został stratowany przez wóz konny. Po jego smierci Maria objęła katedrę fizyki a w 1908 została profesorem tytularnym. W 1910 roku opublikowano jej podstawową pracę o promirniotwórczości, w tymże roku otrzymała ( z pomocą francuskiego chemika André-Luisa Debierne) metaliczny rad.
W 1911 roku uczestniczyła w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli, gdzie spotkała najwybiteniejszych naukowców epoki, miedzy innymi Alberta Einsteina, M.K. Planc'a, Paula Langevin'a i Henry'ego Poincaré. Latem tego roku skrajnie prawicowe pisma, taki jak "L'Oeuvre", "Le Journal", "La Libre Parole", rozpętały na cały kraj i świat dziką nagonkę z powodu jej romansu ze swoim wspólpracownikiem, fizykiem Paulem Langevin (1872-1946), człowiekiem żonatym i dzieciatym. Doszło do tego, że poszczute przez prasę tłumy oblegały jej dom w Sceaux tak, że musiała uciec z miasta wraz z córeczkami. Prawie cała elita intelektualna Francji, Europy i USA stanęła w jej obronie.
W listopadzie przyznano jej - jako pierwszej w świecie - drugą nagrode Nobla , tym razem z chemi, za pracę nad własnościami chemicznymi i fizycznymi polonu i radu oraz za prace dotyczące metod wyodrębniania, oczyszczania i pomiaru aktywności pierwiastków promieniotwórczych.
W 1912 roku Delegaci Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, pod przewodnictwem Henryka Sienkiewicza, namawiali bezskutecznie Marię do powrotu do Polski. Odmówiła nie tylko z powodów złego stanu zdrowia i obawy, że nie zdoła zorganizować nowej pracowni radiologicznej, ale także z powodu planów zwiazanych ze zorganizowania budującego się w Paryżu instytutu imienia jej męża. Udało jej sie tego dokonać w 1914 roku, założyła Instytut Radowy i pracowała w nim aż do śmierci.
W 1964 roku w Instytucie zostało otwarte Muzeum Curie dedykowane całej rodzinie: Mari, Pierre'owi, ich córce Irenie i zięciowi Fédéric'owi Joliot-Curie, czwórce wybitnych naukowców i pięciokrotnym noblistom.
Kiedy wybuchła I wojna światowa Maria wraz z córką Ireną zorganizowały wojskowe ruchome stacje służby rentgenologicznej, w których same brały aktywny udział i szkoliły do ich obsługi presonel. Po zakończeniu działań wojennych Maria napisała książkę na ten temat.
W nastepnych latach wytrwale kontynuowała badania naukowe dedykując się badaniom nad promieniotwórczością polonu, aktynu i izotopu toru, pracowała w Instytucie Radowym, jednocześnie dużo podróżowała, uczestniczyła w licznych konferencjach i zjazdach naukowych. W miedzyczasie, w 1918 roku, Irene uzyskała licencjat z fizyki i została jej asystentką.
W 1921 roku, dzięki amerykańskiej dziennikarce Marie Mattingley-Moloney, redaktorce pisma "The Delineator", wyjechała z córkami do USA, tam spotykała się z prezydentem Warrenem G. Hardingiem. Otrzymała wtedy w prezencie od amerykańskich kobiet gram radu zamknięty w szkatułce, do której złoty kluczyk wręczył jej prezydent Harding. W 1922 roku Maria pracowała na rzecz Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie, została też członkinią Akademii Medycyny.
Nigdy nie zpominała o Polsce, dzieki jej bezpośredniej pomocy w warszawskiej Pracowni Radiologicznej mogły rozwinąć się badania naukowe. W 1925 roku przybyła do kraju i wzięła udział w poświęceniu kamienia węgielnego pod Instytut Radowy w Warszawie. Spotkała się wtedy z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim oraz wieloma polskimi fizykami i chemikami. Tego samego roku Irene obroniła pracę doktorską atytułowaną Badania nad promieniami alfa polonu.
W 1929 roku po raz kolejny Maria odwiedziła USA. Przez kilka dni mieszkała w Białym Domu. Pod opieką Owena D. Younga zwiedzła Uniwersytet św. Wawrzyńca i brała udział w jubileuszu Edisona.
Przyjechała znowu do Polski w 1932 roku na otwarcie Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, powstałego dzieki składkom całego społeczeństwa, pierwszą dyrektorką została jej siostra Bronisława Dłuska. Wzięła także udział w inauguracji szpitala należącego do Instytutu. W czasie tego pobytu ofiarowała 1 gram radu dla potrzeb leczniczych, a pieniądze na cenny dar o wartości około 80.000$ zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii w czasie pobytu w Ameryce w 1929 roku. Instytut do II wojny światowej prowadził zarówno działalność leczniczą jak i naukową.
W 1933 prowadziła ostatnie wykłady na Sorbonie. W 1934 roku zaczęły wyraźnie występować u niej objawy anemii złośliwej (białaczki). Zmarła 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii na skutek choroby spowodowanej długoletnią pracą z substancjami promieniotwórczymi, była pierwszą ofiarą radioaktywności. Pochowano ją w Sceaux pod Paryżem, obok męża. W 1995 doczesne szczątki Piotra i Marii przeniesiono do paryskiego Panteonu (gdzie juz od dawna spoczywał Paul Langevin).
Wyrazem uznania świata dla osiągnięć wielkiej uczonej były liczne nagrody i odznaczenia, doktoraty honorowe wielu wyższych uczelni i członkostwa honorowe wielu towarzystw naukowych. Prace Marii Skłodowskiej-Curie stanowiły punkt wyjścia do zrozumienia budowy materii i odkrycia energii jądrowej.
W 1938 r. ukazała się drukiem we Francji opracowana przez Ewę Curie biografia jej matki, miała ona także kilkanaście wydań w Polsce.
bibliografi:
Władysław Kopaliński Encyklopedia "drugiej płci"
Nowa Encyklopedia Powszechna PWN
linki:
biografia, daty z życia Mari Skłodowskiej
Materiał zebrała i opracowała Ewa Skrzydlińska
Konferencja z okazji 100 rocznicy odkrycia radu i polonu
17-20 września 1998 Warszawa (Dziennik Internetowy PAP, "Rzeczpospolita")
Promieniotwórczość odkrywana na raty
Andrzej Kajetan Wróblewski "Życie i Wiedza" 4/1998
Rowerzyści Curie
Susan Quinn "Życie Marii Curie" (Pruszyński i S-ka)
Znalazł i zoceerował Szymon "Zbooy" Madej
Muzeum Marii Curie-Sklodowskiej
znaczek
Poczta Polska - znaczek poświęcony Marii Curie-Skłodowskiej
Polskie Towarzystwo Fizyczne
po polsku i po angielsku
Odnaleziono listy Marii Curie-Skłodowskiej
dr Józef Szerłomsk
strony w innych językach
Institut Curie
po francusku i po angielsku
Muzeum Curie
po francusk - "Musée et archives de l'Institut du radium, Pierre et Marie Curie, Frédéric et Irene Joliot-Curie"
Pierre & Marie Curie
po angielsku - Figures in Radiation History
Office of Radiation, Chemical & Biological Safety, Michigan State University
SCIENCE IN POLAND
po angielsku
Maria Curie-Skłodowska
po angielsku, w SCIENCE IN POLAND
Marie Curie and The Science of Radioactivity
po angielsku
Center of History of Physics
po angielsku - American Institute of Phisics
Marie and Pierre Curie and the Discovery of Polonium and Radium
po angielsku - Nobel Prize
Centenaire de la decouverte de la radioactivite
po francusku, po angielsku, po niemiecku i po hiszpańsku
MARIE CURIE AND THE NBS RADIUM STANDARDS
po angielsku
Contributions of 20th Century Women to Physics
po angielsku
Marie Curie
holenderska strona poświecona polskiej noblistce
Marie Curie - A Nobel Prize Pioneer at the Panthéon
po angielsku - ministere des Affaires étrangeres (France)
Marie Sklodowska Curie - Physicist
po angielsku - Lucid Interactive
Marie Curie
po angielsku, Maria Curie na znaczkach pocztowych - A Philatelic History of Radiology - Radiology Centennial, Inc
Marie Curie
po angielsku, A History of Women in Radiology - Radiology Centennial, Inc
L'Institut Curie et l'Histoire
po francusku
Marie Sklodowski Curie, 1867-1934
po angielsku - Suite101.com, Inc
Marie Sklodowska Curie
po angielsku - Woodrow Wilson Leadership Program in Chemistry
Nicolaus Copernicus 1473-1543
When the Earth Moved
Copernicus and his Heliocentric System of the Universe
by Dr. Severyn Żołędziowski
The following is the edited text of a presentation made on October 20, 1993 at a joint meeting of the Polish Arts Club of Buffalo and the Buffalo Museum of Science in commemoration of the 450th anniversary of the first printing of Nicholas Copernicus' immortal work which revolutionized astronomy
Nicolaus Copernicus 1473-1543
unknown artist, last quarter 16th century
Copernicus; The Formative Years
In commemorating this important historical milestone, I will review the life and work of the great Polish astronomer, give the history behind the writing of the book and its later fates, and say a few words about the Copernican model of the universe.
The heliocentric model of the universe, which is now universally accepted and included in all science curricula taught in schools and colleges, was not always acknowledged by scholars. The history of Copernicanism, as this cosmological theory is called, is a case study in the evolution of human thinking and the difficulty encountered in challenging well-established traditions.
Copernicus (Mikołaj Kopernik) had to develop and demonstrate the validity of the mathematical model which reflected the physical reality of the solar system. He also had to overcome centuries-old and well entrenched concepts of the universe.
In order to put Copernicus' work into historical perspective let us first review the cosmology to which Copernicus was exposed as a student. We will then give a description of how the concept of the Copernican universe evolved, and end with a short history of the writing and publication of the book, its initial criticism and its final recognition.
Cosmology and the Calendar
Observations of the sky have been conducted since the dawn of time. Initially, the solar day was used for short term time keeping and longer periods were measured by tracking the phases of the moon. The main purpose of such long-term time keeping was to develop a means of predicting natural phenomena such as the seasons, the flooding of the Nile, lunar eclipses, etc., and to develop a calendar which could be used for scheduling religious feasts and festivals. Problems arose when the sun begun to be used as a reference point for long-term time keeping.
The earliest solar calendars were based on a year which bad 360 days, a nice round number in the hexadecimal numbering system (one based on base number of 16 rather than 10). However, as we now know, the year has 365 days, hence "New Year's Day" gradually crept around the cycle of seasons. The calendar was scarcely useful over long periods of time, because important seasonal events, such as the flooding of the Nile in Egypt, occurred at later and later dates in successive years. To keep in step with the seasons, the Egyptians added five extra days, a holiday season, to their original year.
It turned out that the 365 day year was also too short and after 40 years the Egyptian calendar was again out of step with the seasons, this time by 10 days. Therefore, with the help of Egyptian astronomers, Julius Caesar reformed the calendar. He based the new calendar upon a year of 365Ź days: three years of 365 days followed by one year of 366 days. This calendar was used throughout Europe from 45 BC until after the death of Copernicus. But the seasonal year is actually 11 mi and 14 sec shorter than 365Ź, therefore by Copernicus' lifetime, the vernal equinox had moved backward from March 21 to March 11.
The resulting demand for calendar reform provided an important motive for the reform of astronomy itself. The Catholic Church was interested in the development of science in general and supported the work of astronomers. This is also true about Copernicus whose studies were sponsored by his uncle, the bishop, and whose work gained him recognition even in Vatican circles. During Copernicus' lifetime, Pope Leo X started work on the reform of the calendar. Copernicus was invited to take part in the studies but did not participate at the conference in person. We know from preserved documents that he did submit a paper, but unfortunately, it has not been found so we will never know for sure what Copernicus wrote. There are some indications, however, that he expressed an opinion that the existing models of the universe were inadequate to create a "long term calendar" which would be synchronized with the seasons. The reform that gave the Western world its modern calendar followed the publication of De Revolutionbus by only thirty-nine years. The new calendar, called the Gregorian calendar after Pope Gregory XIII during whose pontificate it was introduced, suppresses a leap year three times every four hundred years. The year 1600 was a leap year and the year 2000 will be a leap year, but 1700, 1800 and 1900 had only 365 days.
The Earth: Center of the Universe
The cosmological theory which was universally accepted in Copernicus' time placed the earth in the center of the universe. It was based on the Almagest (The Great Compilation), a book written by Ptolemy in the second century BC. According to this geocentric model of the universe the earth was surrounded by eight spheres which encircled it. For over 12 centuries the model served astronomers, scientists and theologians. The moon, sun, planets and stars each occupied a separate sphere which moved in accordance with the perceived motion of the celestial body occupying it. The model envisioned that the moon occupied the first sphere, Mercury the second, Venus the third, then came the sun, followed by Mars, Jupiter and Saturn. The fixed stars occupied the eighth sphere. Theologians placed heaven on the ninth sphere, and by symmetry, placed nine rings of hell below the surface of the earth.
To place Copernicus' work in a historical perspective, reference can be made to a time-line which lists Copernicus together with other famous astronomers and scholars and gives their dates of birth and death.
Segment of 15th century Poland
Copernicus; The Formative Years
Copernicus was born in Toruń on February 19, 1473 as the fourth child of a wealthy merchant. The spelling of his name, takes on a number of forms ranging from Koppernigk to Kopernik, but best known is the Latinized version: Copernicus.
His mother died when he was a young boy and shortly thereafter, his father also passed away. The children were left in the care of their maternal uncle Lucas Watzenrode (Waczelrodt) who later became bishop of Warmia (Ermiand) a Polish Bishopric on the Baltic. Uncle Lucas, who himself had a doctorate, saw to it that Nicolas and his brother obtained a good education, first at the cathedral school in Wrocławek and later at the University of Cracow where they were matriculated in 1491. The two brothers then went on to Italy for graduate studies. In 1496 Nicolas studied liberal arts in Bologna, then medicine in Padua and in 1503 he obtained a doctorate in Canon Law from the University of Ferrara.
In 1497 Copernicus was elected (by proxy) a canon at the cathedral of Frombork in Warmia. This post was an administrative position which did not require that Copernicus be an ordained priest but did require that he have higher education; it provided him with a steady source of income during his studies in Italy.
After completing his studies Copernicus returned to Poland and became an advisor and physician of his uncle the bishop. After his uncle's death in 1512, the Frombork Cathedral Chapter made Copernicus administrator of two small Warmia districts, Meizak and Olsztyn. For four years he made the Olsztyn castle his headquarters. in 1520, during a war between the Polish King Zygmunt Stary and the Teutonic Knights, he defended the castle against a siege by the Knights. In 1525 he retired from his duties and devoted his time to astronomy and his book - De Revolutionibus.
Copernicus The Astronomer
Copernicus' interest in astronomy developed during his studies at the University of Cracow, which at that time was a recognized center of higher education. He studied there under professor Adalbert Brudzewski (Wojciech of Brudzewo, c. 1445 - 1495), a renowned mathematician, astronomer and astrologer.
While in Italy, he became acquainted with Domenico Maria de Novara (1454 1504) with whom he conducted astronomical observations. These gave him the opportunity to examine by direct observation a small but very important detail of the existing cosmological system. It concerned the motions of the moon. The occultation of Aldebaran (the brightest star in the constellation of Taurus) offered an excellent occasion for this examination. Copernicus calculated that the phenomenon would take place on the evening of March 9, 1497. His calculations, made with the greatest precision, turned out to be a success. They proved that, in contradiction to Ptolemaic theory, the distance between the earth and the moon is the same no matter whether the moon is full or in one of its quarters.
These memorable observations began the period of his research. Copernicus started to read diligently various ancient authors: Aristotle, Plato, Euclid, Pliny, Ptolemy, Averroes (Ibn Rashid) and others, searching for clues of other concepts of the universe, besides those of Ptolemy. He discovered that in the writings of Cicero, Plutarch and other ancients there were some statements concerning certain Greek philosophers, especially those of the ń school, who thought the earth might be moving.
After returning from Italy to Warmia, Copernicus assumed his duties as canon of the duchy-bishopric of Warmia. In his leisure time, he continued his astronomical observations and studies.
The instruments which Copernicus had at his disposal were rather primitive and did not provide a greater accuracy than the instruments of the ancient astronomers. Also, the data base which was available to Copernicus was not much larger or better than the one which was available to the ancients. He developed the heliocentric model because his innovative and revolutionary thought process allowed him to break away from the accepted norms.
From about 1510 to 1514, Copernicus developed the first general outline of his new heliocentric system and presented it in a short manuscript, the Commentariolus, or to give its full title, Nicolai Copernici de hypothesibus motuum coelestium a se constitutis commentariolus (Nicholas Copernicus' little treatise on the hypothesis formulated by himself for the heavenly motions). The work was not written to be published. Rather it was distributed among his closest friends in manuscript form.
Copernicus began to write the first book of De Revolutionibus about 1515. The principle aim of this work was to develop the ideas he had been outlined in the Commentariolus. As the work progressed, he found that the mechanism of celestial motion was more complicated than that which he had described in the Commentariolus.
For instance, he discovered that the orbit of the Earth had variable eccentricity and that the apogee of the Sun moved towards the fixed stars. Because of this, the writing of De Revolutionibus was much delayed and became the subject of many changes and corrections. And even when all the books were completed, Copernicus did not consider them ready for print, but perused them over and over again verifying all the details and calculations with new calculations.
Concerned about the implications of his discovery, its novelty and inconceivableness, he preferred to keep the results of his labors for himself and for a few close friends. However, word of his work spread among the circles of mathematicians and astronomers.
Lectures on the principles expounded in the Commentariolus were given in Rome in 1533 before Pope Clement VII who approved of the theory. A formal request to publish was made by Nicholas Schonberg, Cardinal of Capua. From Rome he sent Copernicus a letter, dated November 1, 1536, encouraging him to publish the work or at least to send him a copy of the manuscript. Copernicus declined the request. Others also urged him to publish De Revolutionibus. The most ardent among them was his good friend, Tiedeman Giese, then bishop of Chełmno (Kulm) and earlier canon of the Warmia chapter.
These endeavors might have been fruitless had it not been for the intervention of a young Wittemberg mathematician and astronomer George Joachim Rheticus (1514 - 1574). Having heard of Copernicus and his original new system of the world, Rheticus, on the advice of fellow Protestant mathematicians and astronomers such as Johannes Schoener, Erasmus Reinhold and particularly Philip Melachthon, went to Frombork to learn from the master himself the secret of his theory. He arrived in May 1539 and at once won the confidence and sympathy of the aged astronomer. Thanks to his own and Giese's persuasions, the doubts and scruples that had kept Copernicus from publishing the work were overcome.
Copernicus commissioned Rheticus to publish a summary of his work in order to prepare the minds for his new revolutionary idea. Narratio Prima was printed in Gdansk in 1540. A second edition was published in Basel the following year.
The Book
In 1541 Rheticus left Warmia for Nuremberg taking with him a manuscript copy of De Revolutionibus Orbium Coelestium Libri VI (Six books on the Revolutions of Heavenly Spheres) in order to have it printed in the printing shop of Johannes Pretrejus. Andreas Osiander a Lutheran theologian and mathematician was entrusted with its proofreading. However, Osiander did more then proofread the book. He first tried to persuade Copernicus to write a preface to his work presenting the new astronomical theory as a mere hypothesis, useful for astronomical calculations but not necessarily true. Copernicus rejected his request and by way of reasserting the truth of his system wrote (in June 1542) a splendid dedicatory letter to Pope Paul Ill to be printed as a foreword to the book. Nevertheless, De Revolutionibus was published with a Preface which was for a time attributed to Copernicus.
An exchange of letters between Copernicus' friends, Rheticus and Giese, clearly indicates that Copernicus did not write the Preface and was in fact opposed to labeling his theory as a mere mathematical model and not a reflection of the real world. Preserved documents of that period indicate that the Preface was written by Osiander who surreptitiously turned it over to the printer together with Copernicus' manuscript.
In retrospect, Osiander's Preface probably helped the book more than it harmed it for it made possible the publication of two editions before major objections from scientific and religious circles arose. Yet, the world eventually found out about the mystification and Copernicus got full credit for recognizing the mechanism of the solar system.
A copy of the great work is believed to have been brought to Copernicus at Frombork on the last day of his life when he died in a coma on May 24, 1543.
De Revolutionibus is composed of six books. All but the introductory First Book are too mathematical to read with understanding by anyone except a technically proficient astronomer. It could and actually it did serve for many years as a text book for astronomers. The logical and meticulous approach employed can be glimpsed from the chapter headings of Book I, to whit:
The universe is spherical ů The earth too is spherical
The Earth forms a single sphere with water
The motion of the heavenly bodies is uniform, eternal and circular or compounded of circular motions
Does circular motion suit the Earth? What is its position?
The immensity of the heavens compared with the size of the earth
Why the ancients thought that the earth remained at rest in the middle of the universe as its center
The inadequacy of the previous arguments and a refutation of them
Can several motions be attributed to the earth? the center of the universe
The order of the heavenly spheres ů Proof of the earth's triple motion
Theological Problems
Upon the Nuremberg publication of the first edition (a printing of 1000 copies), the book gained instant popularity. Scholars were immediately divided into proponents and opponents of the new theory. The theologians, particularly some Protestant ones were vehemently opposed to a theory which set the Earth in motion "in contradiction of the scriptures". Among the first and most ardent opponents of the theory are prominent Protestants such as Martin Luther, Philipp Melanchton and Calvin.
Initially the Roman Catholic church had not opposed the theory, possibly because of its specialized scientific content (which the Church supported), possibly because of Osiander's Preface. The latter suggested that the heliocentric theory was only a mathematical model which simplified computations but did not necessarily insist that the Earth was not the center of the Universe.
The second edition was published in Basel in 1566 without any major opposition. However, around the turn of the century anti-Copernican sentiments started to grow. It spurred fundamentalist clergymen of many persuasions to search the Bible, line by line, for new passages that would confound the adherents of the Earth's motion. With growing frequency Copernicans were labeled "infidel" and "atheist." When, 67 years after the publication of the first edition, the Catholic Church officially joined the battle against Copernicanism in 1610, the formal charge was heresy.
On March 5, 1616 the Sacred Congregation of the Index recognized the scientific value of De Revolutionibus but placed it on the Index Librorum Prohibitorum, that is the list of books forbidden as dangerous to the faith or morals of Catholics. It also decreed that, if the book was to be used, a number of "corrections" must be made. The decree was not promulgated until after the 1617 publication of the third edition in Amsterdam.
One of the most famous victims of the Inquisition was Galileo Galilei who was persecuted for his support of the Copernican theory. He had been given permission by his friend, Pope Urban VIII, to write a book about the Copernican and the Ptolemaic system provided he discusses both systems noncommittally. The Inquisition, however, found him guilty of teaching Copernicanism in the resulting book, Dialogue Concerning the two Chief World Systems: Ptolemaic and Copernican. His sentence was commuted by the Pope to house arrest under which he spent the last eight years of his life.
I think that Coperrncanism was caught in the middle of the ideological battle between the Protestant and Catholic Churches. The Protestant fundamentalists found it inconceivable to accept a model of the universe which, in their opinion, contradicted the scriptures. The Catholic Church at first followed its old tradition of accepting new scientific discoveries and reconciling them with the teachings of the Bible. However, fear that the Catholic Church may be losing to the Reformation on this count, spurred criticism of the new cosmology.
By the middle of the seventeenth century it was difficult to find an important astronomer who was not a Copernican; by the end of the century it was impossible. During the closing decades of the seventeenth century, Copernican, Ptolemaic and Tichonic astronomy was taught side by side in many prominent Protestant universities. During the eighteenth century the last two systems were gradually dropped. The triumph of Copernicanism was a gradual process. Not until 1822 did the Catholic Church permit the printing of the book that treated the earth's motion as physically real. By then all but the most rigidly orthodox Protestants had long been persuaded.
The next edition of De Revolutionibus was not published until 1854, that is, not until after it had been removed from the Index in 1835. It was published in Warsaw. The next edition, the fifth, was published in Toruń, Copernicus' birth place, in 1873 to commemorate the 400 anniversary of his birth. The sixth edition was published in Munich in 1949, and the seventh again in Warsaw in 1972, this time to commemorate the 500 anniversary of his birth.
Subscribe to:
Posts (Atom)