Maria (Marie Fr.) Sklodowska-Curie (born in Warsaw, Poland, on November 7, 1867) was one of the first woman scientists to win worldwide fame, and indeed, one of the great scientists of this century. She had degrees in mathematics and physics. Winner of two Nobel Prizes, for Physics in 1903 and for Chemistry in 1911, she performed pioneering studies with radium and polonium and contributed profoundly to the understanding of radioactivity.
Perhaps the most famous of all women scientists, Maria Sklodowska-Curie is notable for her many firsts:
She was the first to use the term radioactivity for this phenomenon.
She was the first woman in Europe to receive her doctorate of science.
In 1903, she became the first woman to win a Nobel Prize for Physics. The award, jointly awarded to Curie, her husband Pierre, and Henri Becquerel, was for the discovery of radioactivity.
She was also the first female lecturer, professor and head of Laboratory at the Sorbonne University in Paris (1906).
In 1911, she won an unprecedented second Nobel Prize (this time in chemistry) for her discovery and isolation of pure radium and radium components. She was the first person ever to receive two Nobel Prizes.
She was the first mother-Nobel Prize Laureate of daughter-Nobel Prize Laureate. Her oldest daughter Irene Joliot-Curie also won a Nobel Prize for Chemistry (1935).
She is the first woman which has been laid to rest under the famous dome of the Pantheon in Paris for her own merits.
She received 15 gold medals, 19 degrees, and other honors. A truly remarkable figure
in the history of science !
Maria Sklodowska-Curie
became the first Pole
to receive a Nobel Prize.
--------------------------------------------------------------------------------
Maria Sklodowska was born as the fifth and youngest child of Bronislawa Boguska, a pianist, singer, and teacher, and Wladyslaw Sklodowski, a professor of mathematics and physics. When she was little and living in Poland, her nickname was Manya. From childhood she was remarkable for her prodigious memory, and at the age of 16 she won a gold medal on completion of her secondary education at the Russian lycée. Because her father, a teacher of mathematics and physics, lost his savings through bad investment, she had to take work as a teacher and, at the same time, took part clandestinely in the nationalist "free university," reading in Polish to women workers. At the age of 18 she took a post as governess, where she suffered an unhappy love affair. From her earnings she was able to finance her sister Bronia's medical studies in Paris, on the understanding that Bronia would in turn later help her to get an education.
In 1891 Maria Sklodowska went to Paris and began to follow the lectures of Paul Appel, Gabriel Lippmann, and Edmond Bouty at the Sorbonne. There she met physicists who were already well known--Jean Perrin, Charles Maurain, and Aimé Cotton. Sklodowska worked far into the night in her students'-quarter garret and virtually lived on bread and butter and tea. She came first in the licence of physical sciences in 1893. She began to work in Lippmann's research laboratory and in 1894 was placed second in the licence of mathematical sciences. It was in the spring of this year that she met Pierre Curie.
Maria Sklodowska is daughter of a Polish freethinker but reared by a Catholic mother. She abandoned the Church before she was 20 and her marriage with Pierre Curie was a purely civil ceremony because she says in her memoir of him, Pierre belonged to no religion and I did not practice any.
Their marriage (July 25, 1895) marked the start of a partnership that was soon to achieve results of world significance, in particular the discovery of polonium (so called by Maria in honour of Poland) in the summer of 1898, and that of radium a few months later. Following Henri Becquerel's discovery (1896) of a new phenomenon (which she later called "radioactivity"), Maria Curie, looking for a subject for a thesis, decided to find out if the property discovered in uranium was to be found in other matter. She discovered that this was true for thorium at the same time as G.C. Schmidt did.
Turning to minerals, her attention was drawn to pitchblende, a mineral whose activity, superior to that of pure uranium, could only be explained by the presence in the ore of small quantities of an unknown substance of very high activity. Pierre Curie then joined her in the work that she had undertaken to resolve this problem and that led to the discovery of the new elements, polonium and radium. While Pierre Curie devoted himself chiefly to the physical study of the new radiations, Maria Curie struggled to obtain pure radium in the metallic state--achieved with the help of the chemist A. Debierne, one of Pierre Curie's pupils. On the results of this research Maria Curie received her doctorate of science in June 1903 and, with Pierre, was awarded the Davy Medal of the Royal Society. Also in 1903 they shared with Becquerel the Nobel Prize for Physics for the discovery of radioactivity.
The birth of her two daughters, Irene and Eve, in 1897 and 1904 did not interrupt Maria's intensive scientific work. She was appointed lecturer in physics at the École Normale Supérieure for girls in Sévres (1900) and introduced there a method of teaching based on experimental demonstrations. In December 1904 she was appointed chief assistant in the laboratory directed by Pierre Curie.
The sudden death of Pierre Curie (April 19, 1906) was a bitter blow to Maria Curie, but it was also a decisive turning point in her career: henceforth she was to devote all her energy to completing alone the scientific work that they had undertaken. On May 13, 1906, she was appointed to the professorship that had been left vacant on her husband's death; she was the first woman to teach in the Sorbonne. In 1908 she became titular professor, and in 1910 her fundamental treatise on radioactivity was published. In 1911 she was awarded the Nobel Prize for Chemistry, for the isolation of pure radium. In 1914 she saw the completion of the building of the laboratories of the Radium Institute (Institut du Radium) at the University of Paris.
Throughout World War I, Maria Curie, with the help of her daughter Irène, devoted herself to the development of the use of X-radiography. In 1918 the Radium Institute, the staff of which Irène had joined, began to operate in earnest, and it was to become a universal centre for nuclear physics and chemistry. Maria Curie, now at the highest point of her fame, and, from 1922, a member of the Academy of Medicine, devoted her researches to the study of the chemistry of radioactive substances and the medical applications of these substances.
In 1921, accompanied by her two daughters, Maria Curie made a triumphant journey to the United States, where President Warren G. Harding presented her with a gram of radium bought as the result of a collection among American women. She gave lectures, especially in Belgium, Brazil, Spain, and Czechoslovakia. She was made a member of the International Commission on Intellectual Co-operation by the Council of the League of Nations. In addition, she had the satisfaction of seeing the Curie Foundation in Paris develop and the inauguration in 1932 in Warsaw of the Radium Institute, of which her sister Bronia became director.
On July 4, 1934, near Sallanches (France), Maria Sklodowska-Curie died of leukaemia, which has a number of standard consequences, one of which can be aplastic anaemia caused by her exposure to the radium that made her famous.
Recognizing Maria Sklodowska-Curie with perhaps its highest posthumous honor in 1995, the French Government transferred her ashes, together with those of Pierre, to the Panthéon in Paris, making her the only woman (she is the first woman, again) to be recognized in this way for her own achievements.
One of Maria Sklodowska-Curie's outstanding achievements was to have understood the need to accumulate intense radioactive sources, not only for the treatment of illness but also to maintain an abundant supply for research in nuclear physics; the resultant stockpile was an unrivaled instrument until the appearance after 1930 of particle accelerators. The existence in Paris at the Radium Institute of a stock of 1.5 grams of radium in which, over a period of several years, radium D and polonium had accumulated, made a decisive contribution to the success of the experiments undertaken in the years around 1930 and in particular of those performed by Irene Curie in conjunction with Frederic Joliot, whom she had married in 1926. This work prepared the way for the discovery of the neutron by Sir James Chadwick and above all the discovery in 1934 by Irene and Frederic Joliot-Curie of artificial radioactivity. A few months after this discovery Maria Curie died as a result of leukemia caused by the action of radiation. Her contribution to physics had been immense, not only in her own work, the importance of which had been demonstrated by the award to her of two Nobel Prizes, but because of her influence on subsequent generations of nuclear physicists and chemists.
Maria Salomea urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 r. Była najmłodsza z pięciorga dzieci Bronisławy z domu Boguskiej i Władysława Skłodowskich. Jej ojciec pochodził z podupadłej rodziny szlacheckiej, był nauczycielem fizyki, a matka przełożoną pensji. Rodzina Marii, a zwłaszcza matka była głęboko wierzącą i praktykującą katoliczką. Bronisława Skłodowska chorowała na gruźlicę i z tego powodu wystrzegała się kontaktów fizycznych ze swoimi dziećmi. Maria wychowana w ten sposób była bardzo powściągliwa w okazywaniu uczuć swoim córkom. W 1876 r. Bronisława zmarła, dziewięcioletnia Maria popadła wówczas w głęboką depresję, zniechęciła się także do religii, w wyniku czego do końca życia pozostała ateistką.
W 1877 r. Maria rozpoczęła naukę w gimnazjum, które ukończyła w 1882 r. W czasie kiedy Maria zdobywała wykształcenie, Polska była pod zaborami. Maria musiała znosić w gimnazjum rozmaite szykany i mimo znakomitych wyników w nauce ( w wieku 15 lat zdobyła złoty medal ), odmówiono jej wstępu na wyższą uczelnię. Kontynuowała naukę w Warszawie na Uniwersytecie Latającym. Wspólnie ze swoją siostrą Bronią postanowiły dokończyć studia w Paryżu. Aby zdobyć na ten cel środki finansowe Maria w 1886 r. podejmuje pracę jako guwernantka. W 1890 r. Maria poprzez swego kuzyna J. J. Boguskiego, kierownika Pracowni Fizycznej, uzyskuje dostęp do laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Rok później spełnia się wielkie marzenie Marii - wyjeżdża do Paryża. Zdaje z doskonałymi wynikami egzaminy wstępne i zostaje przyjęta na Uniwersytet Paryski. W 1893 r. za bardzo dobre oceny uzyskała stypendium naukowe oraz magnaceum laude z fizyki, a rok później z matematyki. Była pierwszą kobietą, która zdobyła na Sorbonie stopień naukowy z fizyki.
Początkowo Maria zamierzała wrócić do Polski w nadziei, że może uda jej się przyczynić do poprawy sytuacji w ojczyźnie. Jednak krótki pobyt w domu w 1894 r. uświadomił jej nierealność tych zamierzeń. Postanowiła pozostać we Francji, gdzie właśnie poznała Pierre`a Curie, młodego naukowca, kierownika laboratorium. Znajomość ta przerodziła się w miłość i 26 lipca 1895 r. wzięli ślub cywilny, nie wymienili nawet obrączek, a miesiąc miodowy spędzili zwiedzając Francję na rowerach.
Pierre Curie urodzony w 1859 r., był osiem lat starszy od Marii. Żona pisała o nim: "Nie można było się z nim kłócić, ponieważ nigdy się nie złościł".. Po ślubie zamieszkali przy Rue de la Claciere w Paryżu, w skromnie wyposażonym mieszkaniu, ponieważ Maria zajęta pracą nie miała ochoty zajmować się domem. 12 września 1897 r. Maria urodziła córkę Irenę.
Odkrycie promieni X i badania tajemniczych własności uranu, radykalnie wpłynęły na kierunek rozwoju fizyki, a także na życie Marii Curie. Na początku 1897 r. postanowiła w pracy doktorskiej zająć się promieniami Becquerela. Prowadziła pomiary, a ponadto badała najrozmaitsze minerały, między innymi blendę smolistą wydobywaną od stu lat w rejonie Jachymowa, wówczas w Niemczech. Okazało się, że blenda smolista wykazuje znacznie większą aktywność niż uran Becquerela. Wszystko to stało się jeszcze bardziej zagadkowe, gdy Maria stwierdziła, że pierwiastek tor jest również promieniotwórczy.
W kwietniu 1898 r. opublikowała doniesienie o wynikach badań. W tym samym roku prof. G. Lippmann zaproponował Marii napisanie pracy naukowej " Własności magnetyczne zahartowanej stali". Kiedy Maria wraz z mężem odkryła nawy pierwiastek postanowiła nazwać go polonem na cześć Polski, która wówczas była pod zaborami. Wydawało się, że promienie Becquerela stanowią część zjawiska o dużym zasięgu. Małżonkowie zaproponowali by zjawisko to nazwać promieniotwórczością. Wysiłki podejmowane przez Marię i Pierre`a w celu wyodrębnienia radu - nowego pierwiastka znajdującego się w blendzie smolistej stały się legendarne. Były też dowodem uporu i poświęcenia Marii. Pracując dzień i noc w dziurawej szopie, napotykali na "niesłychane trudności z powodu zupełnie nieodpowiednich warunków - pisała później Maria - braku odpowiedniego miejsca do pracy, braku pieniędzy i pracowników". Mimo ciężkiej harówki "ciągle rozmawialiśmy o naszej pracy, bieżącej i przyszłej. Gdy marzyliśmy, kubek gorącej herbaty, wypity przy piecu, poprawiał nam humory. Żyliśmy całkowicie pogrążeni w pracy, jak we śnie".
W 1899 r. Maria wraz z mężem przyjeżdża do Polski do Zakopanego. Tutaj jej siostra Bronisława Dłuska buduje sanatorium dla chorych na płuca. W Zakopanym spotyka się cała rodzina. W 1900 r. na Międzynarodowym Kongresie Fizyki Pierre i Maria Curie przedstawili sprawozdanie, w którym opisali swoje badania. Kończyło się ono ważnym pytaniem: "Co jest źródłem energii promieni Becquerela? Czy pochodzi ona z ciał promieniotwórczych, czy też z ich otoczenia?" Uran spontanicznie emitował energię, nawet gdy był w próżni. Wydawało się zatem, że źródłem energii są jakieś procesy zachodzące wewnątrz atomów, a nie reakcje chemiczne. Wniosek ten, wysunięty przez Marię Curie, miał doniosłe znaczenie i właśnie to spostrzeżenie zaskarbiło jej uznanie naukowców. Na podstawie tej uderzającej hipotezy z nastaniem XX w. została ujawniona tajemnica budowy atomu.
W październiku 1900 r. Maria rozpoczęła pracę w Wyższej Szkole Normalnej w Serwes jako pierwsza kobieta-profesor. Pracowała w szkole, w której kształcą się nauczycielki żeńskich szkół licealnych do 1905 r. W 1902 r. zmarł ojciec Marii.W tym samym roku Maria ustala własności radu.
W 1903 r. małżonkowie Curie oraz H. Becquerel otrzymali za swą pracę Nagrodę Nobla. Początkowo do nagrody zgłoszony został tylko Pierre, jednak doceniał on wielkie zasługi swojej żony, podjął więc usilne starania o włączenie do nagrody Marii. Z dnia na dzień małżonkowie stali się sławni. 6 grudnia 1903 r. Maria urodziła córkę Ewę. !9 kwietnia 1906 r. na moście Pont Neuf w Paryżu Pierre został potrącony przez rozszalałego konia, a gdy upadł koła pędzącego wozu roztrzaskały mu czaszkę. Zrozpaczona Maria przyjęła stanowisko męża na Sorbonie i została pierwszą kobietą-profesorem na tym uniwersytecie. Pierwszy wykład, wygłoszony po południu, po odwiedzeniu grobu Pierre'a, był dla niej ciężkim przeżyciem. W 1910 r. Maria otrzymuje metaliczny rad. Polonu niestety nie udało jej się wyodrębnić osobiście. Pierwiastek ten w czystej postaci wyodrębniono w jej laboratorium i dokonano na nim szeregu eksperymentów. 29 października 1911 r. Maria uczestniczy w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli. W tym samym roku prasa codzienna oskarżyła Marię o romans z Paulem Langevinem, naukowcem zatrudnionym w laboratorium państwa Curie. Podzielał on większość politycznych i społecznych przekonań małżonków. Skandal, jaki wybuchł, był przejawem nietolerancji i splótł się typowymi zarzutami wysuwanymi przez reakcyjną część społeczeństwa; ujawnił się także wrogi stosunek do nauki ogólnie.
Wkrótce potem Maria Skłodowska Curie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii za odkrycie nowych pierwiastków i otrzymanie radu w stanie czystym. 6 maja 1912 r. Maria spotyka się z Delegatami Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, którym przewodniczy H. Sienkiewicz. Delegaci namawiali Marię do powrotu do Polski. Propozycja była dla Marii kusząca, jednak uczona nie mogła zdecydować się na opuszczenie Paryża z powodu złego stanu zdrowia, który rodził wątpliwość czy będzie mogła pracować naukowo, a tym bardziej czy zdoła zorganizować pracownię radiologiczną w ojczyźnie Maria poczuwała się także do zorganizowania budującego się właśnie w Paryżu Instytutu Radowego im. Pierre`a Curie. Tłumacząc powody Maria odmówiła przyjazdu do kraju. Nie oznaczało to jednak braku chęci pomocy. Wręcz przeciwnie 16 maja na adres Towarzystwa Maria przesłała kosztorys urządzenia pracowni. Postanowiono 1 sierpnia 1913 r. otworzyć Pracownię Radiologiczną w Polsce, a Marię mianować jej kierownikiem. Wybuch wojny w 1914 r. przerwał łączność Marii z pracownią w Warszawie. W tym okresie Maria zajmuje się organizacją wojskowego lecznictwa radiologicznego.
W 1919 r. Maria rozpoczyna pracę w Instytucie Radowym w Paryżu. Rok później odwiedza ją dziennikarka amerykańska Missy Maloney. Organizuje ona pobyt uczonej w USA. 28 maja 1921 r. Maria wraz z córkami po raz pierwszy wyjeżdża do USA. Spotyka się tam z prezydentem Hardingiem Warrenem Camalielem, który wręcz Skłodowskiej złoty kluczyk do szkatułki, w której jest niezwykle cenny 1 gram radu. Podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych uczona spotkała się z bardzo życzliwym przyjęciem.
W 1922 r. Maria bierze udział w pracach Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie. Rada Ligi Narodów mianuje Marię członkiem tej komisji (później zostaje jej wiceprzewodnicząca). Rok później Parlament Francuski przyznaje Marii dożywotnią pensję. W 1925 r. Maria bierze udział w uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod instytut Radowy w Warszawie. Spotkała się tam z prezydentem S. Wojciechowskim oraz polskimi fizykami i chemikami. W październiku 1929 r. Maria po raz drugi wyjeżdża do USA. Jest gościem prezydenta Hoove Clarka. Ameryka darowuje Marii drugi gram radu. 4 lipca 1934 r. wskutek anemii złośliwej wywołanej napromieniowaniem Maria Skłodowska Curie umiera. Pochowana została obok męża na cmentarzu w Sceaux.
W 1935 r. ze składek całego społeczeństwa powstał w Warszawie Instytut Radowy, któremu Maria wcześniej podarowała 1 gram radu wart 80000 dolarów. Starsza córka Marii Irena pracując wraz z mężem F. Joliot odkryła sztuczną promieniotwórczość , za co w 1935 r. otrzymali Nagrodę Nobla. Młodsza Ewa została pisarką, biografia napisana przez Ewę jest podstawowym źródłem informacji o życiu Marii Skłodowskiej Curie. Gdy małżonkowie Curie rozpoczynali badania, nie uświadamiano sobie jeszcze niebezpieczeństwa, jakie niesie promieniowanie. Oszołomieni nowymi, odkrytymi przez siebie pierwiastkami, nie zachowywali ostrożności. Pierre nosił w kieszeni probówkę z roztworem związków radu, skutkiem czego cierpiał z powodu poparzeń, które, jak zauważył, goiły się bardzo powoli. Maria trzymała obok łóżka jarzące się substancje promieniotwórcze. Już przed śmiercią Pierre'a u obojga wystąpiły oznaki choroby popromiennej, a w późniejszym okresie życia Maria miała najrozmaitsze problemy ze zdrowiem, które usiłowała utrzymywać w tajemnicy. Jeszcze dziś jej notesy laboratoryjne wykazują dużą radioaktywność.
Maria Curie-Skłodowska (1867-1834)
wybitna fizyczka i chemiczka polska, żyjąca i pracująca we Francji, pierwsza kobieta będąca profesorem Sorbony, współtwórczyni nauk o promieniotwórczości, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej, jedyna osoba która otrzymała dwa razy nagrodę Nobla i jednoczesnie matka innej noblistki Ireny Joliot-Curie (lauratka z 1935 roku), jedyna kobieta pochowana we francuskim Panteonie. Najprawdopodobniej najsłynniejsza kobieta naukwiec na świecie.
Urodziła się w Warszawie, jako ostatnie, piąte dziecko w rodzinie, ojciec Władysław wykładał matematyke i fizykę w gimnazjum, matka Bronisława Boguska była przełożoną szkoły żeńskiej. W domu w którym mieszkali, przy ulicy Freta na Nowym Mieście, znajduje się Muzeum.
Mania od dzieciństwa wyróżniała się niezwykłą pamięcią, kształciła się początkowo na pensji prywatnej, a następnie w gimnazjum rządowym w Warszawie, które ukończyła w roku 1883 z wyróżnieniem, dostała złoty medal. Kiedy rodzina znalazła się w tarpatach finansowych, na skutek nietrafnych inwestycji ojca, podjęła pracę jako nauczycielka. W latach 1884-85 studiowała na nielegalnym Uniwersytecie Latającym, przygotowując się do podjęcia studiów. W wieku 18 lat przyjeła posadę guwernantki na wsi pod Płockiem, aby swymi zarobkami przyczynić się do opłacenia studiów medycznych swej siostry Bronisławy w Paryżu. W roku 1890 uzyskała dostęp do Laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, gdzie kierownikiem pracowni fizycznej był jej kuzyn Józef Boguski, tam opanowała podstawy analizy chemicznej i zetknęła się z pracą naukowo-badawczą. Rok pózniej wyjechała na studia do Paryża i dostała się na Sorbone.
Mieszkała w Łacińskiej dzielnicy, na jednym z poddaszy, w bardzo skromnych warunkach, dzieki niezmordowanej pracy uzyskała Licencjat z fizyki licence ès sciences phisiques z pierwsza lokatą. W 1993 roku rozpoczęła pracę w laboratorium Lippmana. W nastepnym roku otrzymała Licencjat z matematyki licence ès sciences matematiques z druga lokatą.
W tym czasie poznała wybitnego naukowca, fizyka Pierre'a Curie (1859-1906) z którym połAczyło ją uczucie i wspólne zainteresowania, w 1895 roku wyszła za niego za mąż. Małżęństwo to zapoczątkowało współpracę naukową, która wkrótce miała nabrać światowego znaczenia. Dwa lata po ślubie w 1897 roku przyszła na świat ich pierwsza córka Irene. W 1898 roku Skłodowska wydała swoją samodzielną pracę: Własności magnetyczne zahartowanej stali.
W 1986 roku Henri Becquerel odkrył nowe zjawisko: promieniowanie wysyłane przez sole uranu, podobne do promieniowania rentgenowskiego. Ta niezwykle ciekawa właściwość przyciągnęła uwagę Marii, rozpoczęła sama pierwsze badania, prowadziła pomiary analizując najrozmaitsze minerały, między innymi blendę smolistą, która niespodziewanie wykazała znacznie silniejszą aktywność niż sole uranu Becquerela. Wszystko stało się jeszcze bardziej zagadkowe, gdy i w inny pierwiastku, w torze, zaobserwowała również właściwości promieniotwórcze.
Okazało się, że wyniki, do jakich mnie ta praca doprowadziła, odsłaniają
widoki tak ciekawe, że pan Curie, odstępując od swych robót, będących w
toku, przyłączył się do mnie i odtąd wspólnie nasze usiłowania
skierowaliśmy ku wydobyciu nowych ciał promieniotwórczych i ich
zbadaniu.
Tak wspominała początki wielkiego odkrycia Maria we wstępie do swej rozprawy doktorskiej Badanie ciał radioaktywnych. Małżonkowie Curie kontynuowali odtąd wspólnie pracę nad tym zagadnieniem. Podczas systematycznych badań minerałów zawierających uran i tor stwierdzili, że niektóre z nich wykazują większą promieniotwórczość niżby to wynikało z zawartości w nich tych pierwiastków. Wyrazili przypuszczenie, że minerały te zawierają w sobie inne, silniejsze pierwiastki od dotychczas znanych.
W 1898 r. Maria opublikowała doniesienie o dotychczasowych wynikach badań, a po odkryciu substancji, którą wraz z Pierre'em proponowali nazwać polonem (Po), zaproponowali też, by studiowane przez nich zjawisko nazwać promieniotwórczością.
Wysiłki przez nich podejmowane w celu wyodrębnienia radu (Ra), nowego, nieoczekiwanego pierwiastka znajdującego się w blendzie smolistej, stały się przedmiotem legendy naukowej. Były też dowodem uporu i poświęcenia Marii. Pracując dzień i noc w dziurawej szopie, napotykali na "niesłychane trudności z powodu zupełnie nieodpowiednich warunków, braku odpowiedniego miejsca do pracy, braku pieniędzy i pracowników".
W 1899 państwo Curie odwierdzili Polskę, spotykali się w Zakopanem z rodziną, siostra Marii, lekarka Bronisława Dłuska, budowała wtedy w Zakopanem sanatorium dla chorych na płuca.
W 1900 roku na Międzynarodowym Kongresie Fizyki Curie przedstawili sprawozdanie, w którym opisali swoje dotychczasowe badania. Kończyło się ono ważnym pytaniem: Co jest żródłem energii promieni Becquerela? Czy pochodzi ona z ciał promieniotwórczych, czy też z ich otoczenia?
Uran spontanicznie emitował energię, nawet gdy był badany w próżni. Wydawało się zatem, że źródłem energii są jakieś procesy zachodzące wewnątrz atomów, a nie reakcje chemiczne. Wniosek ten, wysunięty przez Marię , miał doniosłe znaczenie, i właśnie to spostrzeżenie zaskarbiło jej uznanie naukowców.
Od jesieni tego samego roku Maria pracowała w Wyższej Szkole Normalnej w Sevres, jako pierwsza profesor kobieta, uczyła przyszłe nauczycielki żeńskich szkół licealnych.
W 1903 otrzymała doktorat i jako pierwsza kobieta nagrodę Nobla z fizyki wraz z mężem i Becquerelem własnie za prace nad promieniotwórczością.
Od 1904 kierowała laboratorium przy katedrze fizyki prowadzonej przez męża na Sorbonie. W tym samym roku rodzina Curie powiekszyła się o jeszcze jedna córke Ewę. W 1906 roku Pierre, wracając z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziału Nauk, uległ tragicznemu wypadkowi, został stratowany przez wóz konny. Po jego smierci Maria objęła katedrę fizyki a w 1908 została profesorem tytularnym. W 1910 roku opublikowano jej podstawową pracę o promirniotwórczości, w tymże roku otrzymała ( z pomocą francuskiego chemika André-Luisa Debierne) metaliczny rad.
W 1911 roku uczestniczyła w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli, gdzie spotkała najwybiteniejszych naukowców epoki, miedzy innymi Alberta Einsteina, M.K. Planc'a, Paula Langevin'a i Henry'ego Poincaré. Latem tego roku skrajnie prawicowe pisma, taki jak "L'Oeuvre", "Le Journal", "La Libre Parole", rozpętały na cały kraj i świat dziką nagonkę z powodu jej romansu ze swoim wspólpracownikiem, fizykiem Paulem Langevin (1872-1946), człowiekiem żonatym i dzieciatym. Doszło do tego, że poszczute przez prasę tłumy oblegały jej dom w Sceaux tak, że musiała uciec z miasta wraz z córeczkami. Prawie cała elita intelektualna Francji, Europy i USA stanęła w jej obronie.
W listopadzie przyznano jej - jako pierwszej w świecie - drugą nagrode Nobla , tym razem z chemi, za pracę nad własnościami chemicznymi i fizycznymi polonu i radu oraz za prace dotyczące metod wyodrębniania, oczyszczania i pomiaru aktywności pierwiastków promieniotwórczych.
W 1912 roku Delegaci Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, pod przewodnictwem Henryka Sienkiewicza, namawiali bezskutecznie Marię do powrotu do Polski. Odmówiła nie tylko z powodów złego stanu zdrowia i obawy, że nie zdoła zorganizować nowej pracowni radiologicznej, ale także z powodu planów zwiazanych ze zorganizowania budującego się w Paryżu instytutu imienia jej męża. Udało jej sie tego dokonać w 1914 roku, założyła Instytut Radowy i pracowała w nim aż do śmierci.
W 1964 roku w Instytucie zostało otwarte Muzeum Curie dedykowane całej rodzinie: Mari, Pierre'owi, ich córce Irenie i zięciowi Fédéric'owi Joliot-Curie, czwórce wybitnych naukowców i pięciokrotnym noblistom.
Kiedy wybuchła I wojna światowa Maria wraz z córką Ireną zorganizowały wojskowe ruchome stacje służby rentgenologicznej, w których same brały aktywny udział i szkoliły do ich obsługi presonel. Po zakończeniu działań wojennych Maria napisała książkę na ten temat.
W nastepnych latach wytrwale kontynuowała badania naukowe dedykując się badaniom nad promieniotwórczością polonu, aktynu i izotopu toru, pracowała w Instytucie Radowym, jednocześnie dużo podróżowała, uczestniczyła w licznych konferencjach i zjazdach naukowych. W miedzyczasie, w 1918 roku, Irene uzyskała licencjat z fizyki i została jej asystentką.
W 1921 roku, dzięki amerykańskiej dziennikarce Marie Mattingley-Moloney, redaktorce pisma "The Delineator", wyjechała z córkami do USA, tam spotykała się z prezydentem Warrenem G. Hardingiem. Otrzymała wtedy w prezencie od amerykańskich kobiet gram radu zamknięty w szkatułce, do której złoty kluczyk wręczył jej prezydent Harding. W 1922 roku Maria pracowała na rzecz Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie, została też członkinią Akademii Medycyny.
Nigdy nie zpominała o Polsce, dzieki jej bezpośredniej pomocy w warszawskiej Pracowni Radiologicznej mogły rozwinąć się badania naukowe. W 1925 roku przybyła do kraju i wzięła udział w poświęceniu kamienia węgielnego pod Instytut Radowy w Warszawie. Spotkała się wtedy z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim oraz wieloma polskimi fizykami i chemikami. Tego samego roku Irene obroniła pracę doktorską atytułowaną Badania nad promieniami alfa polonu.
W 1929 roku po raz kolejny Maria odwiedziła USA. Przez kilka dni mieszkała w Białym Domu. Pod opieką Owena D. Younga zwiedzła Uniwersytet św. Wawrzyńca i brała udział w jubileuszu Edisona.
Przyjechała znowu do Polski w 1932 roku na otwarcie Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, powstałego dzieki składkom całego społeczeństwa, pierwszą dyrektorką została jej siostra Bronisława Dłuska. Wzięła także udział w inauguracji szpitala należącego do Instytutu. W czasie tego pobytu ofiarowała 1 gram radu dla potrzeb leczniczych, a pieniądze na cenny dar o wartości około 80.000$ zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii w czasie pobytu w Ameryce w 1929 roku. Instytut do II wojny światowej prowadził zarówno działalność leczniczą jak i naukową.
W 1933 prowadziła ostatnie wykłady na Sorbonie. W 1934 roku zaczęły wyraźnie występować u niej objawy anemii złośliwej (białaczki). Zmarła 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii na skutek choroby spowodowanej długoletnią pracą z substancjami promieniotwórczymi, była pierwszą ofiarą radioaktywności. Pochowano ją w Sceaux pod Paryżem, obok męża. W 1995 doczesne szczątki Piotra i Marii przeniesiono do paryskiego Panteonu (gdzie juz od dawna spoczywał Paul Langevin).
Wyrazem uznania świata dla osiągnięć wielkiej uczonej były liczne nagrody i odznaczenia, doktoraty honorowe wielu wyższych uczelni i członkostwa honorowe wielu towarzystw naukowych. Prace Marii Skłodowskiej-Curie stanowiły punkt wyjścia do zrozumienia budowy materii i odkrycia energii jądrowej.
W 1938 r. ukazała się drukiem we Francji opracowana przez Ewę Curie biografia jej matki, miała ona także kilkanaście wydań w Polsce.
bibliografi:
Władysław Kopaliński Encyklopedia "drugiej płci"
Nowa Encyklopedia Powszechna PWN
linki:
biografia, daty z życia Mari Skłodowskiej
Materiał zebrała i opracowała Ewa Skrzydlińska
Konferencja z okazji 100 rocznicy odkrycia radu i polonu
17-20 września 1998 Warszawa (Dziennik Internetowy PAP, "Rzeczpospolita")
Promieniotwórczość odkrywana na raty
Andrzej Kajetan Wróblewski "Życie i Wiedza" 4/1998
Rowerzyści Curie
Susan Quinn "Życie Marii Curie" (Pruszyński i S-ka)
Znalazł i zoceerował Szymon "Zbooy" Madej
Muzeum Marii Curie-Sklodowskiej
znaczek
Poczta Polska - znaczek poświęcony Marii Curie-Skłodowskiej
Polskie Towarzystwo Fizyczne
po polsku i po angielsku
Odnaleziono listy Marii Curie-Skłodowskiej
dr Józef Szerłomsk
strony w innych językach
Institut Curie
po francusku i po angielsku
Muzeum Curie
po francusk - "Musée et archives de l'Institut du radium, Pierre et Marie Curie, Frédéric et Irene Joliot-Curie"
Pierre & Marie Curie
po angielsku - Figures in Radiation History
Office of Radiation, Chemical & Biological Safety, Michigan State University
SCIENCE IN POLAND
po angielsku
Maria Curie-Skłodowska
po angielsku, w SCIENCE IN POLAND
Marie Curie and The Science of Radioactivity
po angielsku
Center of History of Physics
po angielsku - American Institute of Phisics
Marie and Pierre Curie and the Discovery of Polonium and Radium
po angielsku - Nobel Prize
Centenaire de la decouverte de la radioactivite
po francusku, po angielsku, po niemiecku i po hiszpańsku
MARIE CURIE AND THE NBS RADIUM STANDARDS
po angielsku
Contributions of 20th Century Women to Physics
po angielsku
Marie Curie
holenderska strona poświecona polskiej noblistce
Marie Curie - A Nobel Prize Pioneer at the Panthéon
po angielsku - ministere des Affaires étrangeres (France)
Marie Sklodowska Curie - Physicist
po angielsku - Lucid Interactive
Marie Curie
po angielsku, Maria Curie na znaczkach pocztowych - A Philatelic History of Radiology - Radiology Centennial, Inc
Marie Curie
po angielsku, A History of Women in Radiology - Radiology Centennial, Inc
L'Institut Curie et l'Histoire
po francusku
Marie Sklodowski Curie, 1867-1934
po angielsku - Suite101.com, Inc
Marie Sklodowska Curie
po angielsku - Woodrow Wilson Leadership Program in Chemistry
No comments:
Post a Comment